Aansprakelijkheid van de aandeelhouder

Albada Jelgersma Holding had eind augustus 1980 alle aandelen in Wijnalda Kuntz B.V. overgenomen. In verband met de slechte financiële toestand van Wijnalda Kuntz (“WK”) – er was een schuld bij leveranciers van NLG 14 mio – hadden diverse leveranciers op dat moment hun leveranties aan WK gestaakt.

Na de overname liet Albada Jelgersma Holding aan meerdere leveranciers – onder wie niet de in België gevestigde INZA – per brief van 12 september 1980 weten, dat zij garandeerde dat alle leveringen betaald zouden worden. INZA stelde, dat haar deze toezegging ook gedaan was, maar na getuigenverhoren (dat deed men destijds nog) kon zij dit niet aantonen.

INZA stelde meer subsidiair, dat Albada Jelgersma tegenover haar onrechtmatig gehandeld had, doordat zij niet had gewaarschuwd voor de slechte financiële situatie, waardoor INZA was doorgegaan met leveringen. Die stelling werd gehonoreerd. Na de overname bleek Albada Jelgersma gaandeweg, dat WK er veel slechter voor stond dan Albada Jelgersma wist bij overname. Er kwam een claim van de bank van 6 ton en vervolgens bleek bij boekenonderzoek dat er nog een tegenvaller van ruim 3 mio was.

Uiteindelijk ging WK in maart 1981 failliet, en bleven de facturen van INZA onbetaald tot een bedrag van NLG 445.529. Het Hof stelde vast, dat Albada Jelgersma verregaande controle had genomen over de onderneming, door een centraal inkoopbeleid te voeren en een bestuurder uit de groep aan te stellen bij WK. Het feit dat de brief aan leveranciers was verzonden door Albada Jelgersma droeg aan dit beeld van ingrijpende bemoeienis bij.

Albada Jelgersma stelde, dat zij in november de “belangrijkste exponent van handelaren” had geïnformeerd. INZA was daar echter niet bij aangesloten en kreeg die informatie niet. Zij leverde nadien nog voor NLG 138.525 aan WK. Het Hof verweet Albada Jelgersma dan ook – mede gezien haar intensieve bemoeienis met WK – onrechtmatig te hebben gehandeld, door INZA niet te informeren. Het Hof veroordeelde Albada Jelgersma om aan INZA het bedrag van de leveringen vanaf het moment waarop INZA ingelicht had moeten worden te vergoeden. De Hoge Raad bekrachtigde dit arrest.

De Hoge Raad overwoog – met verwijzing naar de maatstaven uit het standaard arrest voor bestuurdersaansprakelijkheid Ontvanger/Roelofsen – als volgt:

“3.3.2 Het hof heeft de vraag of Hanzevast Beleggingen aansprakelijk is, beoordeeld aan de hand van de maatstaf uit HR 8 december 2006, ECLI:NL:HR:2006:AZ0758, NJ 2006/659 (Ontvanger/Roelofsen). Daartegen komt het middel op zichzelf niet op, zodat dit in cassatie tot uitgangspunt dient.

Voor zijn oordeel dat Hanzevast Beleggingen als bestuurder van Hanzevast III persoonlijk een ernstig verwijt kan worden gemaakt en daarom aansprakelijk is, heeft het hof blijkens rov. 3.19-3.21 het volgende in aanmerking genomen.

Hanzevast Beleggingen heeft, namens de daartoe speciaal door haar opgerichte lege projectvennootschap Hanzevast III, de onderhandelingen met G4 c.s. gevoerd en de koopovereenkomst ondertekend. Ingevolge de koopovereenkomst tussen Hanzevast III en G4 mocht laatstgenoemde ervan uitgaan dat Hanzevast Beleggingen ervoor zou zorgdragen dat Hanzevast III van voldoende financiële middelen zou worden voorzien om op het moment van levering van de kantoorruimte de koopsom te kunnen voldoen. Ook Hanzevast Beleggingen was zich ervan bewust dat G4 daarvan uitging en om die reden geen zekerheden had bedongen. Het zou onrechtmatig tegenover G4 zijn geweest indien Hanzevast Beleggingen op het moment van levering van de kantoorruimte niet ervoor zou hebben zorggedragen dat Hanzevast III van voldoende financiële middelen zou zijn voorzien om de koopsom te voldoen. Naar het oordeel van het hof is van onrechtmatigheid eveneens sprake in het onderhavige geval, waarin Hanzevast Beleggingen als bestuurder van Hanzevast III de ontbinding van de koopovereenkomst op onjuiste gronden heeft ingeroepen, daaruit een schadevordering van G4 jegens Hanzevast III is voortgevloeid en Hanzevast Beleggingen nalaat ervoor zorg te dragen dat Hanzevast III van voldoende financiële middelen is voorzien om die schadevordering te kunnen voldoen.

Door op grond van de hiervoor weergegeven, in onderlinge samenhang te beschouwen omstandigheden en overwegingen te oordelen dat Hanzevast Beleggingen als bestuurder van Hanzevast III aansprakelijk is jegens G4 omdat haar persoonlijk een ernstig verwijt kan worden gemaakt van haar handelen, heeft het hof geen blijk gegeven van een onjuiste rechtsopvatting. In zijn oordeel ligt besloten dat Hanzevast Beleggingen heeft bewerkstelligd of toegelaten dat Hanzevast III haar verplichtingen jegens G4 niet kon nakomen, terwijl Hanzevast Beleggingen wist of redelijkerwijze had behoren te begrijpen dat Hanzevast III geen verhaal zou bieden voor de schadevordering van G4 doordat Hanzevast Beleggingen niet ervoor heeft zorggedragen dat Hanzevast III van financiële middelen is voorzien. Het oordeel van het hof kan, verweven als het is met waarderingen van feitelijke aard, in cassatie niet verder op juistheid worden onderzocht; het is ook niet onbegrijpelijk.”