Inleiding ambtenaar burgerlijke stand

In Titel 4 van Boek 1 B.W. is de burgerlijke stand geregeld. In Afd. 1, Titel 4 van Boek 1 B.W. wordt allereerst de functie van ‘ambtenaar van de burgerlijke stand’ bij wet geschapen. Deze afdeling omvat 5 bepalingen (art. 1:16 B.W. tot en met art. 1:16d B.W.).

Een of meer ambtenaren van de Burgerlijke stand

In elke gemeente zijn twee of meer ambtenaren van de burgerlijke stand. Er kunnen ook ‘buitengewone’ ambtenaren worden aangesteld met specifieke (deel)taken (art. 1:16 lid 1 B.W.).

De ambtenaren van de Burgerlijke stand worden aangewezen door het college van B&W van de gemeente. Dit kan ook voor een bepaalde tijdsduur (art. 1:16 lid 2 B.W.). Voorwaarde voor aanstelling is dat de aan te wijzen persoon in de uitoefening van zijn ambt geen onderscheid maakt als bedoeld in art. 1 van de Algemene wet gelijke behandeling, tenzij het onderscheid is gebaseerd op een wettelijk voorschrift. Dat blijkt evenwel pas na de aanstelling, dus dit lijkt me een ingewikkelde bepaling.

Ambtenaar van de burgerlijke stand van een gemeente kan slechts zijn een ambtenaar in dienst van die gemeente of een andere gemeente. Buitengewoon ambtenaar van de burgerlijke stand kan mede zijn een persoon die geen ambtenaar in gemeentelijke dienst is (art. 1:16 lid 3 B.W.).

Voorafgaand aan de aanstelling moet de ambtenaar de in art. 1:16 lid 4 B.W. vermelde eed afleggen. Dat kan in voorkomend geval ook in het Fries (lid 5).

Taak van de ambtenaar van de Burgerlijke stand

De ambtenaar van de burgerlijke stand is belast met het opnemen in de onder hem berustende registers van de burgerlijke stand van akten en de daaraan toe te voegen latere vermeldingen, alsmede al datgene wat de instandhouding van de registers en de zorg voor de toegankelijkheid van de daarin neergelegde gegevens betreft (art. 1:16a lid 1 B.W.).

Taken van de buitengewoon ambtenaar van de Burgerlijke stand

Een buitengewoon ambtenaar van de Burgerlijke stand kan ingevolge art. 1:16a lid 2 B.W. uitsluitend worden belast met de volgende taken:

* afnemen beëdigde verklaring van aanstaand echtgenoot wiens geboortegegevens niet achterhaald kunnen worden (art. 1:45 B.W.);

* afnemen beëdigde verklaring aanstaande echtgenoten wanneer er geen overlijdensakte is van degenen die voor het huwelijk toestemming hadden moeten geven (art. 1:45a B.W.);

* nagaan van de rechtmatigheid van het verblijf van een buitenlandse aanstaande echtgenoot (art. 1:58 B.W.);

* voltrekking van een huwelijk of een geregistreerd partnerschap (art. 1:63 tot en met art. 1:67 B.W. resp. art. 1:80a B.W. en art. 1:80g B.W.);

Ambtenaar Burgerlijke stand heeft in rechte geen advocaat nodig

Wanneer de ambtenaar van de burgerlijke stand in de uitoefening van zijn ambt op grond van enige bepaling van deze titel of van enige andere titel van dit boek in rechte optreedt, kan hij dit zonder advocaat doen (art. 1:16b B.W.).

Vaststelling openingstijden Burgerlijke stand

Het College van B&W bepaalt de uren, waarop elk bureau van de burgerlijke stand dagelijks voor het publiek geopend zal zijn.

Daarbij wordt, ten einde de werkzaamheden van de ambtenaren van de burgerlijke stand op die dagen zoveel mogelijk te beperken, een afzonderlijke regeling getroffen voor de zaterdag, de zondag, de algemeen erkende feestdagen en de overige daarvoor door B&W aan te wijzen dagen, waarop gemeentelijke diensten niet of slechts gedeeltelijk zijn geopend (art. 1:16c B.W.).

Besluit Burgerlijke stand

Bij AMvB worden regels gesteld ten aanzien van de door het college van B&W te treffen voorzieningen ten behoeve van de taakuitoefening door de ambtenaar van de burgerlijke stand, en voorts ten aanzien van al wat verder de taak van de ambtenaar van de burgerlijke stand betreft (art. 1:16d B.W.).

Hiervoor is het Besluit Burgerlijke stand (1994) uitgevaardigd.

Auteur & Last edit

[MdV, 18-02-2022; laatste bewerking 18-07-2023]