Pagina inhoud

    Verdragen burgerlijk recht

    Inleiding verdragen burgerlijk recht

    Het burgerlijk recht is – in de global village die de wereld is geworden – niet los te zien van verdragen met andere landen, waarin tal van onderwerpen op het gebied van civiel recht zijn geregeld om tot een afstemming of unificatie van het grensoverschrijdende recht te komen.

    Rechtstreekse werking van verdragsrechtelijke bepalingen

    Soms is er daarbij sprake van verdragen, die in de plaats treden van het nationale recht. Daarbij zijn er ook weer twee mogelijkheden: het verdrag heeft – geheel of gedeeltelijk – rechtstreekse werking, zodat de burger zich rechtstreeks op de verdragsbepaling kan beroepen. Voor het Europese recht kennen we bij voorbeeld het Europees verdrag voor de rechten van de mens (EVRM): burgers kunnen zich op art. 6 EVRM en art. 8 EVRM rechtstreeks beroepen. De uitleg van de bepalingen van het verdrag dient dan plaats te vinden aan de hand van het verdrag zelf.

    Toetsing van wetten aan internationale verdragen door de rechter of door een Constitutioneel Hof?

    Binnen de EU wordt – met name uit populistische hoek – er regelmatig op aangedrongen, om rechtstreekse werking van verdragen in te perken. Dat staat uiteraard haaks op de gedachte van internationale samenwerking en eenwording. Als verdragen geen rechtstreekse werking hebben, dan komen die bepalingen op losse schroeven te staan en kan de burger er niet van op aan, dat daaraan in elk land op dezelfde manier uitleg gegeven zal worden. Dat ondermijnt te rechtseenheid.

    In Polen heeft men bij voorbeeld besloten de Europese regelgeving ondergeschikt te maken aan de Poolse wet, althans de toetsing daarvan in handen van een – door de Poolse regering benoemde – instantie te leggen. Dat is in feite een terugkeer naar Middeleeuwse toestanden van rechtsversplintering. Zie het interessante artikel uit het jubileumboek ter gelegenheid van het 175 jarige bestaan van de Hoge Raad van de hand van Joost Pikkemaat, verbonden aan het wetenschappelijk bureau van de Hoge Raad. Dit geeft een mooi inzicht in de verbrokkeling van de rechtsstaat (en de rechtspraak) in de tijd van o.a. de Bataafse Republiek.

    In dat jubileumboek is ook een interessant artikel te vinden van de hand van Mariam Chébti, over de rechterlijke toetsing van internationale verdragen. Het wetsvoorstel van VVD-kamerlid Taverne, om te onderzoeken of de toetsing van rechtstreeks werkende verdragsrechtelijke bepalingen over te laten aan het parlement in plaats van de rechter, heeft hij bij brief van 17 maart 2017 ingetrokken.

    Toetsing van wetten aan de Grondwet

    Een tegengesteld voorstel van GroenLinks kamerlid Halsema, om art. 120 Grondwet te wijzigen om rechterlijke toetsing van wetten aan de Grondwet mogelijk te maken, werd positief ontvangen, maar een daartoe strekkend voorstel is in 2018 ingetrokken wegens te weinig voortgang. Zie ook Wikipedia over dit onderwerp. De meningen lopen sterk uiteen. Volt is voor een Constitutioneel Hof, dat wetten toetst aan verdragen, JA21 is voor een Constitutioneel Hof in de Poolse zin, dat verdragen ondergeschikt maakt aan de Nederlandse wet.

    Verdragsrechtelijke bepalingen zonder rechtstreekse werking

    Het kan ook zijn, dat het verdrag niet rechtstreeks werkt, maar door de nationale rechter geïmplementeerd moet worden in de nationale wetgeving. Er wordt dan een uitvoeringswet of implementatiewet aangenomen om dit te bewerkstelligen. Vaak kan in dergelijke verdragen door de nationale wetgever worden gekozen voor diverse opties binnen het verdrag, zodat de verdragsafspraken zo goed mogelijk kunnen worden ingepast in het nationale recht en aansluiten bij het systeem der wet.

    Internationale verdragen en Europese verordeningen

    Internationale verdragen worden al zeer lang gesloten. Soms tussen twee landen (bilaterale verdragen) en soms tussen meerdere of zelfs zeer veel landen, al dan niet onder aansturing van een internationale organisatie zoals de VN.

    Sinds de oprichting van de Europese Unie – die zelf ook door een verdrag tussen de oprichtende Lidstaten tot stand is gekomen – vaardigt de EU ook regelgeving uit ter nadere invulling en uitvoering van de gedachte van de Europese eenwording. Hierover meer op de pagina Europese verordeningen vermogensrecht.

    Internationale wettelijke regels binnen Lawyrup.nl

    Bij de behandeling van wettelijke bepalingen in het vermogensrecht op Lawyrup.nl komt met regelmaat aan de orde, dat één of meer bepalingen, of zelfs hele onderdelen, van het B.W. zijn opgenomen ter uitvoering van internationale verdragen of verdragen of verordeningen van de EU.

    Dit wordt bij de betreffende regeling dikwijls vermeld. Op de pagina’s met betrekking tot Verdragen in het vermogensrecht wordt een opsomming met links opgenomen van dergelijke verdragen.

    NB de opsomming van verdragen op Lawyrup.nl is niet volledig of uitputtend maar wordt slechts bijgehouden aan de hand van wat in de content is vermeld. Het kan ook voorkomen, dat er verdragen in de content vermeld zijn, die hier (nog) niet vermeld zijn.

    Auteur & Last edit

    [MdV, 25-11-2018; laatste bewerking 24-05-2022]

    Pagina inhoud

      Verdragen burgerlijk recht

      Inleiding verdragen burgerlijk recht

      Het burgerlijk recht is – in de global village die de wereld is geworden – niet los te zien van verdragen met andere landen, waarin tal van onderwerpen op het gebied van civiel recht zijn geregeld om tot een afstemming of unificatie van het grensoverschrijdende recht te komen.

      Rechtstreekse werking van verdragsrechtelijke bepalingen

      Soms is er daarbij sprake van verdragen, die in de plaats treden van het nationale recht. Daarbij zijn er ook weer twee mogelijkheden: het verdrag heeft – geheel of gedeeltelijk – rechtstreekse werking, zodat de burger zich rechtstreeks op de verdragsbepaling kan beroepen. Voor het Europese recht kennen we bij voorbeeld het Europees verdrag voor de rechten van de mens (EVRM): burgers kunnen zich op art. 6 EVRM en art. 8 EVRM rechtstreeks beroepen. De uitleg van de bepalingen van het verdrag dient dan plaats te vinden aan de hand van het verdrag zelf.

      Toetsing van wetten aan internationale verdragen door de rechter of door een Constitutioneel Hof?

      Binnen de EU wordt – met name uit populistische hoek – er regelmatig op aangedrongen, om rechtstreekse werking van verdragen in te perken. Dat staat uiteraard haaks op de gedachte van internationale samenwerking en eenwording. Als verdragen geen rechtstreekse werking hebben, dan komen die bepalingen op losse schroeven te staan en kan de burger er niet van op aan, dat daaraan in elk land op dezelfde manier uitleg gegeven zal worden. Dat ondermijnt te rechtseenheid.

      In Polen heeft men bij voorbeeld besloten de Europese regelgeving ondergeschikt te maken aan de Poolse wet, althans de toetsing daarvan in handen van een – door de Poolse regering benoemde – instantie te leggen. Dat is in feite een terugkeer naar Middeleeuwse toestanden van rechtsversplintering. Zie het interessante artikel uit het jubileumboek ter gelegenheid van het 175 jarige bestaan van de Hoge Raad van de hand van Joost Pikkemaat, verbonden aan het wetenschappelijk bureau van de Hoge Raad. Dit geeft een mooi inzicht in de verbrokkeling van de rechtsstaat (en de rechtspraak) in de tijd van o.a. de Bataafse Republiek.

      In dat jubileumboek is ook een interessant artikel te vinden van de hand van Mariam Chébti, over de rechterlijke toetsing van internationale verdragen. Het wetsvoorstel van VVD-kamerlid Taverne, om te onderzoeken of de toetsing van rechtstreeks werkende verdragsrechtelijke bepalingen over te laten aan het parlement in plaats van de rechter, heeft hij bij brief van 17 maart 2017 ingetrokken.

      Toetsing van wetten aan de Grondwet

      Een tegengesteld voorstel van GroenLinks kamerlid Halsema, om art. 120 Grondwet te wijzigen om rechterlijke toetsing van wetten aan de Grondwet mogelijk te maken, werd positief ontvangen, maar een daartoe strekkend voorstel is in 2018 ingetrokken wegens te weinig voortgang. Zie ook Wikipedia over dit onderwerp. De meningen lopen sterk uiteen. Volt is voor een Constitutioneel Hof, dat wetten toetst aan verdragen, JA21 is voor een Constitutioneel Hof in de Poolse zin, dat verdragen ondergeschikt maakt aan de Nederlandse wet.

      Verdragsrechtelijke bepalingen zonder rechtstreekse werking

      Het kan ook zijn, dat het verdrag niet rechtstreeks werkt, maar door de nationale rechter geïmplementeerd moet worden in de nationale wetgeving. Er wordt dan een uitvoeringswet of implementatiewet aangenomen om dit te bewerkstelligen. Vaak kan in dergelijke verdragen door de nationale wetgever worden gekozen voor diverse opties binnen het verdrag, zodat de verdragsafspraken zo goed mogelijk kunnen worden ingepast in het nationale recht en aansluiten bij het systeem der wet.

      Internationale verdragen en Europese verordeningen

      Internationale verdragen worden al zeer lang gesloten. Soms tussen twee landen (bilaterale verdragen) en soms tussen meerdere of zelfs zeer veel landen, al dan niet onder aansturing van een internationale organisatie zoals de VN.

      Sinds de oprichting van de Europese Unie – die zelf ook door een verdrag tussen de oprichtende Lidstaten tot stand is gekomen – vaardigt de EU ook regelgeving uit ter nadere invulling en uitvoering van de gedachte van de Europese eenwording. Hierover meer op de pagina Europese verordeningen vermogensrecht.

      Internationale wettelijke regels binnen Lawyrup.nl

      Bij de behandeling van wettelijke bepalingen in het vermogensrecht op Lawyrup.nl komt met regelmaat aan de orde, dat één of meer bepalingen, of zelfs hele onderdelen, van het B.W. zijn opgenomen ter uitvoering van internationale verdragen of verdragen of verordeningen van de EU.

      Dit wordt bij de betreffende regeling dikwijls vermeld. Op de pagina’s met betrekking tot Verdragen in het vermogensrecht wordt een opsomming met links opgenomen van dergelijke verdragen.

      NB de opsomming van verdragen op Lawyrup.nl is niet volledig of uitputtend maar wordt slechts bijgehouden aan de hand van wat in de content is vermeld. Het kan ook voorkomen, dat er verdragen in de content vermeld zijn, die hier (nog) niet vermeld zijn.

      Auteur & Last edit

      [MdV, 25-11-2018; laatste bewerking 24-05-2022]

      Verdragen burgerlijk recht

      Zoeken binnen de kennisbank

      Lawyrup, jouw gratis kennisbank over burgerlijk (proces)recht!