Inleiding voltrekking en erkenning van de geldigheid van huwelijken

Afd. 1, Titel  3, Boek 10 Burgerlijk Wetboek geeft bepalingen van internationaal privaatrecht inzake het huwelijk. De afdeling omvat 8 bepalingen (art. 10:27 B.W. tot en met art. 10:34 B.W.). Art. 10:29 B.W. is per 5 december 2015 vervallen.

Blijkens art. 10:27 B.W. geeft deze afdeling uitvoering aan het op 14 maart 1978 te ’s-Gravenhage tot stand gekomen Verdrag inzake de voltrekking en de erkenning van de geldigheid van huwelijken (Trb. 1987, 137).

Reikwijdte Haags Huwelijksverdrag

Deze afdeling implementeert het Verdrag inzake de voltrekking en erkenning van huwelijken, dat op 14 maart 1978 in ‘s-Gravenhage tot stand is gekomen (Trb. 1987, 137) (art. 10:27 B.W.). Het is van toepassing op huwelijksvoltrekkingen in Nederland wanneer er, vanwege de nationaliteit of woonplaats van de aanstaande echtgenoten, een keuze moet worden gemaakt welk recht van toepassing is op de vereisten voor het aangaan van het huwelijk. Het is ook van toepassing op de erkenning van huwelijken die in het buitenland zijn voltrokken en in Nederland worden erkend. Het heeft echter geen betrekking op de bevoegdheid van de ambtenaar van de burgerlijke stand.

Huwelijken in Nederland

De afdeling is van toepassing op de huwelijksvoltrekking in Nederland indien, in verband met de nationaliteit of de woonplaats van de aanstaande echtgenoten, met betrekking tot de vraag welk recht de vereisten tot het aangaan van het huwelijk beheerst een keuze moet worden gedaan, alsmede op de erkenning in Nederland van in het buitenland voltrokken huwelijken.

De afdeling is niet van toepassing op de bevoegdheid van de ambtenaar van de burgerlijke stand.

Voorwaarden voor huwelijk in Nederland

Het huwelijk wordt voltrokken indien beide aanstaande echtgenoten voldoen aan de vereisten tot het aangaan van een huwelijk volgens het Nederlandse recht (art. 10:28 B.W.).

Bevoegde instantie huwelijkssluiting in Nederland

Wat de vorm betreft kan een huwelijk in Nederland slechts worden voltrokken ten overstaan van de ambtenaar van de burgerlijke stand met inachtneming van het Nederlandse recht (art. 10:30 B.W.).

Bevoegdheid buitenlandse diplomatieke ambtenaren om huwelijk te sluiten

Uitzondering op deze regel is de bevoegdheid van buitenlandse diplomatieke en consulaire ambtenaren om, in overeenstemming met de voorschriften van het recht van de door hen vertegenwoordigde staat, aan de voltrekking van huwelijken mede te werken indien geen der partijen uitsluitend of mede de Nederlandse nationaliteit bezit.

Erkenning buitenlands huwelijk in Nederland

Een buiten Nederland gesloten huwelijk dat ingevolge het recht van de staat waar de huwelijksvoltrekking plaatsvond rechtsgeldig is of nadien rechtsgeldig is geworden, wordt als zodanig erkend (art. 10:31 lid 1 B.W.).

Een huwelijk dat buiten Nederland is gesloten door een diplomatieke of consulaire ambtenaar en voldoet aan de noodzakelijke criteria voor een huwelijk in dat land, wordt in Nederland erkend (art. 10:31 lid 2 B.W.). Dit is niet het geval als het huwelijk zich voltrekt in een staat waar dit niet was toegestaan.

Lid 1 en 2 vallen bij de toepassing ook onder de regels van internationaal privaatrecht (art. 10:31 lid 3 B.W.).

Als een bevoegde autoriteit een huwelijksverklaring heeft afgegeven wordt het huwelijk vermoed rechtsgeldig te zijn (art. 10:31 lid 4 B.W.).

Geen erkenning buitenlands huwelijk in Nederland bij strijd met openbare orde

Aan een buiten Nederland gesloten huwelijk erkenning onthouden, indien deze erkenning kennelijk onverenigbaar is met de openbare orde en in ieder geval indien een der echtgenoten op het tijdstip van de sluiting van dat huwelijk sprake is van één van de sub a tot en met e vermelde omstandigheden (polygamie, minderjarigheid, geestelijk onvermogen, verwantschap of dwang) (art. 10:32 B.W.).

Naast strijd met de openbare orde geldt dat erkenning wordt geweigerd als tenminste een van de echtgenoten op het tijdstip van de sluiting van het huwelijk:

1. Al gehuwd was of een geregistreerd partnerschap had met een Nederlands persoon of zelf de Nederlandse nationaliteit had (art. 10:32 sub a B.W.). Dit is ook het geval als de al gehuwde persoon in Nederland zijn gewone verblijfplaats had. Deze regel is niet van toepassing als het eerder gesloten huwelijk of partnerschap is ontbonden of nietig verklaard.

2. Aan de andere echtgenoot in rechte lijn verwant, broer of zus was van die echtgenoot (art. 10:32 sub b B.W.). Dit kan zijn door bloedverwantschap of adoptie. Deze regel is niet van toepassing als de familierechtelijke betrekking is verbroken vanwege ontbreken biologische verwantschap of herroeping van adoptie.

3. Nog geen achttien jaar was (art. 10:32 sub c B.W.). Deze regel is niet van toepassing als de echtgenoten op het moment van erkenning van het huwelijk beiden wel de leeftijd van achttien jaar hebben bereikt.

4. Geestelijk niet in staat was toestemming te geven (art. 10:32 sub d B.W.). Deze regel is niet van toepassing als de persoon wel in staat was het huwelijk te erkennen en met het huwelijk in heeft gestemd.

5. Niet vrijelijk toestemming heeft gegeven aan het huwelijk (art. 10:32 sub e B.W.). Deze regel is niet van toepassing als wel uitdrukkelijk is ingestemd met het huwelijk.

Hoofdvraag of voorvraag

Art. 10:31 B.W. en art. 10:32 B.W. zijn van toepassing afgezien van de rechtsgeldigheid van het huwelijk (art. 10:33 B.W.).

Overgangsrecht erkenning en geldigheid van huwelijk

De afdeling is niet van toepassing op de erkenning en geldigheid van huwelijk van voor 1 januari 1990 (art. 10:34 lid 1 B.W.).

Huwelijken na 1 januari 1990 en voor 15 januari 1999 ten overstaan van buitenlandse diplomatieke en consulaire ambtenaren in overeenstemming met het recht van dat land worden als geldig aangemerkt als een van de partijen de Nederlandse nationaliteit bezit (art. 10:34 lid 2 B.W.). Deze regel is van toepassing onverminderd art 10:6 B.W..

Auteur & Last edit

[MdV, 16-4-2022; laatste bewerking OP 31-05-2023]