Bepalingen omtrent rechtspersonen van onderscheiden aard (Afd. 12, Titel 9, Boek 2 B.W.)
Inleiding bepalingen omtrent rechtspersonen van onderscheiden aard
Afd. 12, Titel 9, Boek 2 B.W. bevat vijf bepalingen met de bovenstaande obscure omschrijving (art. 2:400 B.W. tot en met art. 2:404 B.W.). Strict genomen bevat de afdeling nog twee bepalingen (art. 2:399 B.W. en art. 2:404a B.W.) maar die zijn vervallen.
403-verklaring
De afdeling bevat echter de voor de praktijk belangrijke verklaring ex art. 2:403 B.W., waarmee de moedermaatschappij van één of meer dochtermaatschappijen verklaart hoofdelijk aansprakelijk te aanvaarden voor de verplichtingen, aangegaan door haar dochtervennootschap. Naar het artikelnummer in de wandelgangen genoemd de “403-verklaring”. Met deze verklaring hangt samen, dat de jaarrekening van de dochtervennootschap geconsolideerd wordt in de jaarrekening van de moedervennootschap. Om die reden staat deze regeling in Titel 9 inzake de jaarrekening.
Toepasselijk verklaring regeling jaarrekening banken (Afd. 14) op niet-banken
In art. 2:400 B.W. is bepaald, dat de Minister bij wege van uitzondering de regeling van Afd. 14, Titel 9, Boek 2 B.W. toepasselijk kan verklaren op financiële instellingen, niet zijnde banken. Persoonlijk zou ik deze bepaling dan ook in Afd. 14 zetten.
Bepaling inzake jaarrekening beheerder beleggingsinstellingen
Art. 2:401 B.W. bevat een uitzonderingsbepaling ten aanzien van de jaarrekening van beheerder van een beleggingsinstelling, een beheerder van een icbe, een beleggingsmaatschappij en een maatschappij voor collectieve belegging in effecten waarop het Deel Gedragstoezicht financiële ondernemingen van de Wet op het financieel toezicht van toepassing is.
Geconsolideerde jaarrekening
Zijn de financiële gegevens van een rechtspersoon verwerkt in zijn geconsolideerde jaarrekening, dan behoeft in de eigen winst- en verliesrekening slechts het resultaat uit deelnemingen na aftrek van de belastingen daarover als afzonderlijke post te worden vermeld. In de toelichting van de geconsolideerde jaarrekening wordt de toepassing van de vorige zin meegedeeld (art. 2:402 B.W.).
403-verklaring
In art. 2:403 B.W. wordt een vrijstelling gegeven van het inrichten van de jaarrekening van een vennootschap conform Titel 9 van Boek 2 B.W., indien aan de in art. 2:403 lid 1 B.W.genoemde voorwaarden wordt voldaan. Belangrijk(ste) is de voorwaarde sub f: de moedermaatschappij verklaart zich hoofdelijk aansprakelijk voor de uit rechtshandelingen van de dochtervennootschap voortvloeiende schulden. Zie ook de pagina Hoofdelijkheid.
a. de balans in elk geval vermeldt de som van de vaste activa, de som van de vlottende activa, en het bedrag van het eigen vermogen, van de voorzieningen en van de schulden, en de winst- en verliesrekening in elk geval vermeldt het resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening en het saldo der overige baten en lasten, een en ander na belastingen;
b. de leden of aandeelhouders na de aanvang van het boekjaar en voor de vaststelling van de jaarrekening schriftelijk hebben verklaard met afwijking van de voorschriften in te stemmen;
c. de financiële gegevens van de rechtspersoon door een andere rechtspersoon of vennootschap zijn geconsolideerd in een geconsolideerde jaarrekening waarop krachtens het toepasselijke recht de verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende de toepassing van internationale standaarden voor jaarrekeningen, richtlijn 2013/34/EU van het Europees Parlement en de Raad van 26 juni 2013 betreffende de jaarlijkse financiële overzichten, geconsolideerde financiële overzichten en aanverwante verslagen van bepaalde ondernemingsvormen, tot wijziging van richtlijn 2006/43/EG van het Europees Parlement en de Raad en tot intrekking van richtlijnen 78/660/EEG en 83/349/EEG van de Raad (PbEU 2013, L 182) of een der beide richtlijnen van de Raad van de Europese Gemeenschappen betreffende de jaarrekening en de geconsolideerde jaarrekening van banken en andere financiële instellingen dan wel van verzekeringsondernemingen van toepassing is;
d. de geconsolideerde jaarrekening, voor zover niet gesteld of vertaald in het Nederlands, is gesteld of vertaald in het Frans, Duits of Engels;
e. de accountantsverklaring en het bestuursverslag, zijn gesteld of vertaald in de zelfde taal als de geconsolideerde jaarrekening;
f. de onder c bedoelde rechtspersoon of vennootschap schriftelijk heeft verklaard zich hoofdelijk aansprakelijk te stellen voor de uit rechtshandelingen van de rechtspersoon voortvloeiende schulden; en
g. de verklaringen, bedoeld in de onderdelen b en f zijn gedeponeerd bij het handelsregister alsmede, telkens binnen zes maanden na de balansdatum of binnen een maand na een geoorloofde latere openbaarmaking, de stukken of vertalingen, genoemd in de onderdelen d en e.
Aansprakelijkheid alleen voor schulden ontstaan uit rechtshandelingen
Belangrijk element is dat de moedermaatschappij niet aansprakelijk is voor alle schulden van de dochter, maar alleen voor schulden ontstaan uit rechtshandelingen van de dochter. Dat betekent onder meer, dat de moeder niet aansprakelijk is voor schulden die rechtstreeks uit de wet voortvloeien, zoals belastingschulden. Zie ook de pagina Rechtshandelingen voor een toelichting op dit begrip.
Intrekking 403-verklaring en verzet tegen intrekking 403-verklaring
De moedermaatschappij, die een 403-verklaring heeft afgegeven, kan deze ook weer intrekken. De procedure en voorwaarden voor deze intrekking zijn geregeld in art. 2:404 B.W..
HR 31 maart 2017 (intrekking 403-verklaring SNS Bank & SNS Reaal) – de Hoge Raad gaat in dit arrest in op de vraag, wanneer crediteuren verzet kunnen aantekenen tegen de intrekking van een 403- verklaring.
Voor het verzet tegen de intrekking van de 403-verklaring geldt . Zie de pagina Procedures rechtspersonen.
Auteur & Last edit
[MdV, 17-06-2020; laatste bewerking 31-08-2023]
Bepalingen omtrent rechtspersonen van onderscheiden aard (Afd. 12, Titel 9, Boek 2 B.W.)
Bepalingen omtrent rechtspersonen van onderscheiden aard (Afd. 12, Titel 9, Boek 2 B.W.)
Inleiding bepalingen omtrent rechtspersonen van onderscheiden aard
Afd. 12, Titel 9, Boek 2 B.W. bevat vijf bepalingen met de bovenstaande obscure omschrijving (art. 2:400 B.W. tot en met art. 2:404 B.W.). Strict genomen bevat de afdeling nog twee bepalingen (art. 2:399 B.W. en art. 2:404a B.W.) maar die zijn vervallen.
403-verklaring
De afdeling bevat echter de voor de praktijk belangrijke verklaring ex art. 2:403 B.W., waarmee de moedermaatschappij van één of meer dochtermaatschappijen verklaart hoofdelijk aansprakelijk te aanvaarden voor de verplichtingen, aangegaan door haar dochtervennootschap. Naar het artikelnummer in de wandelgangen genoemd de “403-verklaring”. Met deze verklaring hangt samen, dat de jaarrekening van de dochtervennootschap geconsolideerd wordt in de jaarrekening van de moedervennootschap. Om die reden staat deze regeling in Titel 9 inzake de jaarrekening.
Toepasselijk verklaring regeling jaarrekening banken (Afd. 14) op niet-banken
In art. 2:400 B.W. is bepaald, dat de Minister bij wege van uitzondering de regeling van Afd. 14, Titel 9, Boek 2 B.W. toepasselijk kan verklaren op financiële instellingen, niet zijnde banken. Persoonlijk zou ik deze bepaling dan ook in Afd. 14 zetten.
Bepaling inzake jaarrekening beheerder beleggingsinstellingen
Art. 2:401 B.W. bevat een uitzonderingsbepaling ten aanzien van de jaarrekening van beheerder van een beleggingsinstelling, een beheerder van een icbe, een beleggingsmaatschappij en een maatschappij voor collectieve belegging in effecten waarop het Deel Gedragstoezicht financiële ondernemingen van de Wet op het financieel toezicht van toepassing is.
Geconsolideerde jaarrekening
Zijn de financiële gegevens van een rechtspersoon verwerkt in zijn geconsolideerde jaarrekening, dan behoeft in de eigen winst- en verliesrekening slechts het resultaat uit deelnemingen na aftrek van de belastingen daarover als afzonderlijke post te worden vermeld. In de toelichting van de geconsolideerde jaarrekening wordt de toepassing van de vorige zin meegedeeld (art. 2:402 B.W.).
403-verklaring
In art. 2:403 B.W. wordt een vrijstelling gegeven van het inrichten van de jaarrekening van een vennootschap conform Titel 9 van Boek 2 B.W., indien aan de in art. 2:403 lid 1 B.W.genoemde voorwaarden wordt voldaan. Belangrijk(ste) is de voorwaarde sub f: de moedermaatschappij verklaart zich hoofdelijk aansprakelijk voor de uit rechtshandelingen van de dochtervennootschap voortvloeiende schulden. Zie ook de pagina Hoofdelijkheid.
a. de balans in elk geval vermeldt de som van de vaste activa, de som van de vlottende activa, en het bedrag van het eigen vermogen, van de voorzieningen en van de schulden, en de winst- en verliesrekening in elk geval vermeldt het resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening en het saldo der overige baten en lasten, een en ander na belastingen;
b. de leden of aandeelhouders na de aanvang van het boekjaar en voor de vaststelling van de jaarrekening schriftelijk hebben verklaard met afwijking van de voorschriften in te stemmen;
c. de financiële gegevens van de rechtspersoon door een andere rechtspersoon of vennootschap zijn geconsolideerd in een geconsolideerde jaarrekening waarop krachtens het toepasselijke recht de verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende de toepassing van internationale standaarden voor jaarrekeningen, richtlijn 2013/34/EU van het Europees Parlement en de Raad van 26 juni 2013 betreffende de jaarlijkse financiële overzichten, geconsolideerde financiële overzichten en aanverwante verslagen van bepaalde ondernemingsvormen, tot wijziging van richtlijn 2006/43/EG van het Europees Parlement en de Raad en tot intrekking van richtlijnen 78/660/EEG en 83/349/EEG van de Raad (PbEU 2013, L 182) of een der beide richtlijnen van de Raad van de Europese Gemeenschappen betreffende de jaarrekening en de geconsolideerde jaarrekening van banken en andere financiële instellingen dan wel van verzekeringsondernemingen van toepassing is;
d. de geconsolideerde jaarrekening, voor zover niet gesteld of vertaald in het Nederlands, is gesteld of vertaald in het Frans, Duits of Engels;
e. de accountantsverklaring en het bestuursverslag, zijn gesteld of vertaald in de zelfde taal als de geconsolideerde jaarrekening;
f. de onder c bedoelde rechtspersoon of vennootschap schriftelijk heeft verklaard zich hoofdelijk aansprakelijk te stellen voor de uit rechtshandelingen van de rechtspersoon voortvloeiende schulden; en
g. de verklaringen, bedoeld in de onderdelen b en f zijn gedeponeerd bij het handelsregister alsmede, telkens binnen zes maanden na de balansdatum of binnen een maand na een geoorloofde latere openbaarmaking, de stukken of vertalingen, genoemd in de onderdelen d en e.
Aansprakelijkheid alleen voor schulden ontstaan uit rechtshandelingen
Belangrijk element is dat de moedermaatschappij niet aansprakelijk is voor alle schulden van de dochter, maar alleen voor schulden ontstaan uit rechtshandelingen van de dochter. Dat betekent onder meer, dat de moeder niet aansprakelijk is voor schulden die rechtstreeks uit de wet voortvloeien, zoals belastingschulden. Zie ook de pagina Rechtshandelingen voor een toelichting op dit begrip.
Intrekking 403-verklaring en verzet tegen intrekking 403-verklaring
De moedermaatschappij, die een 403-verklaring heeft afgegeven, kan deze ook weer intrekken. De procedure en voorwaarden voor deze intrekking zijn geregeld in art. 2:404 B.W..
HR 31 maart 2017 (intrekking 403-verklaring SNS Bank & SNS Reaal) – de Hoge Raad gaat in dit arrest in op de vraag, wanneer crediteuren verzet kunnen aantekenen tegen de intrekking van een 403- verklaring.
Voor het verzet tegen de intrekking van de 403-verklaring geldt . Zie de pagina Procedures rechtspersonen.
Auteur & Last edit
[MdV, 17-06-2020; laatste bewerking 31-08-2023]
Bepalingen omtrent rechtspersonen van onderscheiden aard (Afd. 12, Titel 9, Boek 2 B.W.)
Zoeken binnen de kennisbank
Lawyrup, jouw gratis kennisbank over burgerlijk (proces)recht!