Fusie en splitsing van rechtspersonen (Titel 7, Boek 2 B.W.)
Inleiding fusie en splitsing van rechtspersonen
In Titel 7 van Boek 2 B.W. zijn de wettelijke regels voor fusie en splitsing van rechtspersonen te vinden. De Titel is sinds de toevoeging van Afd. 6 per 1 september 2023 opgedeeld in 7 Afdelingen:
Afd. 1 Algemene bepaling fusie en splitsing (art. 2:308 B.W.);
Afd. 2 Algemene bepalingen fusie en splitsing (art. 2:309 B.W. tot en met art. 2:323b B.W.);
Afd. 3 Bijzondere bepalingen voor fusies van N.V.’s en B.V.’s (art. 2:324 B.W. tot en met art. 2:333a B.W.);
Afd. 3a Bijzondere bepalingen voor grensoverschrijdende fusies (art. 2:333b B.W.tot en met art. 2:333l B.W.);
Afd. 4 Algemene bepalingen omtrent splitsing rechtspersonen (art. 2:334a B.W. tot en met art. 2:334u B.W.);
Afd. 5 Bijzondere bepalingen voor splitsingen waarbij een N.V. of B.V. wordt gesplitst of opgericht (art. 2:334v B.W. tot en met art. 2:334 B.W.);
Afd. 6 Bijzondere bepalingen voor grensoverschrijdende splitsingen (art. 2:334jj B.W. tot en met art. 2:344yy B.W.).
Dwingend recht
Boek 2 B.W. vormt blijkens art. 2:25 B.W. dwingend recht. Dit geldt dus ook voor dit onderdeel.
Wetsgeschiedenis fusie, omzetting en splitsing rechtspersonen
De fusie werd ingevoerd met een wetsvoorstel 16.453. Zie de Memorie van Toelichting, Tweede Kamer, zitting 1980-1981, 16453, nr. 3-4. Dit in het kader van de implementatie van de Derde Vennootschapsrichtlijn 78/855/EG van 9 oktober 1978, waarmee werd de juridische fusie geïntroduceerd. De Richtlijn ziet alleen op N.V.’s.
Zesde Vennootschapsrichtlijn: splitsing van rechtspersonen
De Zesde richtlijn 82/891/EEG van 17 december 1982 betrof de juridische splitsing van naamloze vennootschappen. Zoals de Minister in de MvT opmerkte kan splitsing echter ook van belang zijn voor andere rechtsvormen. In navolging van de fusieregeling regelt het wetsvoorstel daarom niet slechts de splitsing van nv’s, maar maakt het ook – binnen zekere grenzen – splitsing van besloten vennootschappen, verenigingen, coöperaties, onderlinge waarborgmaatschappijen en stichtingen mogelijk.
In 1995-1996 werd ter implementatie van deze Zesde Vennootschapsrichtlijn de figuur van de splitsing van rechtspersonen in het Nederlandse recht geïntroduceerd. Zie Kamerdossier 24.702, nr. 3 (de MvT). Zie ook Stb. 1997, 776.
De vraag of een regeling van de juridische splitsing wenselijk is, is destijds aan de orde geweest bij de totstandkoming van de wet tot uitvoering van de derde vennootschapsrichtlijn, waarbij de juridische fusie werd ingevoerd. De regering gaf er echter de voorkeur aan eerst de totstandkoming van de zesde vennootschapsrichtlijn over de juridische splitsing af te wachten en vervolgens, na overleg met het
bedrijfsleven, te bezien of een wettelijke voorziening opportuun was.
De richtlijn houdt, anders dan de andere vennootschapsrechtelijke richtlijnen, geen verplichting in om de nationale wetgeving met de richtlijn in overeenstemming te brengen. Zij geeft slechts regels die, a` ls een splitsingsregeling wordt ingevoerd, moeten worden gevolgd. Uiteindelijk is de regeling ook in Nederland ingevoerd.
Richtlijn (EU) 2017/1132 Samenvoeging meerdere vennootschapsrichtlijnen
Met Richtlijn (EU) 2017/1132 van 14 juni 2017 betreffende de naamloze vennootschap is een reeks van zes oudere richtlijnen samengevoegd. Dit betrof Richtlijn 82/891/EEG betreffende de splitsing van naamloze vennootschappen, Richtlijn 89/666/EEG betreffende de openbaarmakingsplicht voor in een Lid-Staat opgerichte bijkantoren van vennootschappen die onder het recht van een andere Staat vallen, Richtlijn 2005/56/EG betreffende grensoverschrijdende fusies van kapitaalvennootschappen, Richtlijn 2009/101 strekkende tot het coördineren van de waarborgen om de belangen te beschermen zowel van de deelnemers in deze vennootschappen als van derden, zulks teneinde die waarborgen gelijkwaardig te maken, Richtlijn 2011/35/EU betreffende fusies van naamloze vennootschappen en Richtlijn 2012/30/EU (de codificatie van Richtlijn 2011/35/EU).
Zie ook de Toelichting op deze richtlijn tot “Codificatie van bepaalde aspecten van het vennootschapsrecht met betrekking tot kapitaalvennootschappen” op de website van de EU.
Richtlijn (EU) 2019/2121 Grensoverschrijdende omzettingen, fusies en splitsingen
Richtlijn (EU) 2019/2121 van 27 november 2019 is weer een aanpassing van Richtlijn EU 2017/1132 met betrekking tot grensoverschrijdende omzettingen, fusies en splitsingen.
De richtlijn beoogt de vrijheid van vestiging binnen de EU te bevorderen door het voor vennootschappen gemakkelijker te maken om een grensoverschrijdende omzetting, fusie of splitsing te effectueren, terwijl rechten van bijvoorbeeld aandeelhouders, schuldeisers en werknemers worden gewaarborgd. Daarvoor wordt richtlijn EU 2017/1132 over het vennootschapsrecht gewijzigd en aangevuld.
De Nederlandse wetgeving bevatte nog geen regeling voor grensoverschrijdende omzettingen en splitsingen en de bestaande regeling voor grensoverschrijdende fusies is daarop dan ook aangepast.
Deze laatste richtlijn is geïmplementeerd met de Wet van 28 juni 2023 (Stb. 2023, 252). Deze is per 1 september 2023 in werking getreden (Stb. 2023, 254). Zie ook de MvT bij deze wet (Kamerdossier 36.267 nr. 3).
Overgangsrecht Implementatie Richtlijn Grensoverschrijdende omzettingen, fusies en splitsingen
Afdeling 3A van Titel 7 van Boek 2 zoals dat gold vóór het tijdstip van inwerkingtreding van de Wet implementatie richtlijn grensoverschrijdende omzettingen, fusies en splitsingen blijft van toepassing indien vóór het tijdstip van inwerkingtreding van deze wet een voorstel als bedoeld in artikel 333d van Boek 2 ten kantore van het handelsregister is neergelegd of langs elektronische weg bij het handelsregister openbaar is gemaakt.
Het vóór het tijdstip van inwerkingtreding van deze wet geldende recht blijft van toepassing op splitsingen als bedoeld in artikel 334jj lid 1 van Boek 2 in Onderdeel V van Artikel I van deze wet en omzettingen als bedoeld in artikel 335 lid 1 van Boek 2 in Onderdeel W van Artikel I van deze wet, waarvan het voorstel tot splitsing respectievelijk het voorstel tot omzetting ten kantore van het handelsregister of bij het register van een andere lidstaat is neergelegd of langs elektronische weg bij het handelsregister of bij het register van een andere lidstaat openbaar is gemaakt vóór het tijdstip van inwerkingtreding van deze wet.
Auteur & Last edit
[MdV, 3-01-2021; laatste bewerking 1-09-2023]
Fusie en splitsing van rechtspersonen (Titel 7, Boek 2 B.W.)
Fusie en splitsing van rechtspersonen (Titel 7, Boek 2 B.W.)
Inleiding fusie en splitsing van rechtspersonen
In Titel 7 van Boek 2 B.W. zijn de wettelijke regels voor fusie en splitsing van rechtspersonen te vinden. De Titel is sinds de toevoeging van Afd. 6 per 1 september 2023 opgedeeld in 7 Afdelingen:
Afd. 1 Algemene bepaling fusie en splitsing (art. 2:308 B.W.);
Afd. 2 Algemene bepalingen fusie en splitsing (art. 2:309 B.W. tot en met art. 2:323b B.W.);
Afd. 3 Bijzondere bepalingen voor fusies van N.V.’s en B.V.’s (art. 2:324 B.W. tot en met art. 2:333a B.W.);
Afd. 3a Bijzondere bepalingen voor grensoverschrijdende fusies (art. 2:333b B.W.tot en met art. 2:333l B.W.);
Afd. 4 Algemene bepalingen omtrent splitsing rechtspersonen (art. 2:334a B.W. tot en met art. 2:334u B.W.);
Afd. 5 Bijzondere bepalingen voor splitsingen waarbij een N.V. of B.V. wordt gesplitst of opgericht (art. 2:334v B.W. tot en met art. 2:334 B.W.);
Afd. 6 Bijzondere bepalingen voor grensoverschrijdende splitsingen (art. 2:334jj B.W. tot en met art. 2:344yy B.W.).
Dwingend recht
Boek 2 B.W. vormt blijkens art. 2:25 B.W. dwingend recht. Dit geldt dus ook voor dit onderdeel.
Wetsgeschiedenis fusie, omzetting en splitsing rechtspersonen
De fusie werd ingevoerd met een wetsvoorstel 16.453. Zie de Memorie van Toelichting, Tweede Kamer, zitting 1980-1981, 16453, nr. 3-4. Dit in het kader van de implementatie van de Derde Vennootschapsrichtlijn 78/855/EG van 9 oktober 1978, waarmee werd de juridische fusie geïntroduceerd. De Richtlijn ziet alleen op N.V.’s.
Zesde Vennootschapsrichtlijn: splitsing van rechtspersonen
De Zesde richtlijn 82/891/EEG van 17 december 1982 betrof de juridische splitsing van naamloze vennootschappen. Zoals de Minister in de MvT opmerkte kan splitsing echter ook van belang zijn voor andere rechtsvormen. In navolging van de fusieregeling regelt het wetsvoorstel daarom niet slechts de splitsing van nv’s, maar maakt het ook – binnen zekere grenzen – splitsing van besloten vennootschappen, verenigingen, coöperaties, onderlinge waarborgmaatschappijen en stichtingen mogelijk.
In 1995-1996 werd ter implementatie van deze Zesde Vennootschapsrichtlijn de figuur van de splitsing van rechtspersonen in het Nederlandse recht geïntroduceerd. Zie Kamerdossier 24.702, nr. 3 (de MvT). Zie ook Stb. 1997, 776.
De vraag of een regeling van de juridische splitsing wenselijk is, is destijds aan de orde geweest bij de totstandkoming van de wet tot uitvoering van de derde vennootschapsrichtlijn, waarbij de juridische fusie werd ingevoerd. De regering gaf er echter de voorkeur aan eerst de totstandkoming van de zesde vennootschapsrichtlijn over de juridische splitsing af te wachten en vervolgens, na overleg met het
bedrijfsleven, te bezien of een wettelijke voorziening opportuun was.
De richtlijn houdt, anders dan de andere vennootschapsrechtelijke richtlijnen, geen verplichting in om de nationale wetgeving met de richtlijn in overeenstemming te brengen. Zij geeft slechts regels die, a` ls een splitsingsregeling wordt ingevoerd, moeten worden gevolgd. Uiteindelijk is de regeling ook in Nederland ingevoerd.
Richtlijn (EU) 2017/1132 Samenvoeging meerdere vennootschapsrichtlijnen
Met Richtlijn (EU) 2017/1132 van 14 juni 2017 betreffende de naamloze vennootschap is een reeks van zes oudere richtlijnen samengevoegd. Dit betrof Richtlijn 82/891/EEG betreffende de splitsing van naamloze vennootschappen, Richtlijn 89/666/EEG betreffende de openbaarmakingsplicht voor in een Lid-Staat opgerichte bijkantoren van vennootschappen die onder het recht van een andere Staat vallen, Richtlijn 2005/56/EG betreffende grensoverschrijdende fusies van kapitaalvennootschappen, Richtlijn 2009/101 strekkende tot het coördineren van de waarborgen om de belangen te beschermen zowel van de deelnemers in deze vennootschappen als van derden, zulks teneinde die waarborgen gelijkwaardig te maken, Richtlijn 2011/35/EU betreffende fusies van naamloze vennootschappen en Richtlijn 2012/30/EU (de codificatie van Richtlijn 2011/35/EU).
Zie ook de Toelichting op deze richtlijn tot “Codificatie van bepaalde aspecten van het vennootschapsrecht met betrekking tot kapitaalvennootschappen” op de website van de EU.
Richtlijn (EU) 2019/2121 Grensoverschrijdende omzettingen, fusies en splitsingen
Richtlijn (EU) 2019/2121 van 27 november 2019 is weer een aanpassing van Richtlijn EU 2017/1132 met betrekking tot grensoverschrijdende omzettingen, fusies en splitsingen.
De richtlijn beoogt de vrijheid van vestiging binnen de EU te bevorderen door het voor vennootschappen gemakkelijker te maken om een grensoverschrijdende omzetting, fusie of splitsing te effectueren, terwijl rechten van bijvoorbeeld aandeelhouders, schuldeisers en werknemers worden gewaarborgd. Daarvoor wordt richtlijn EU 2017/1132 over het vennootschapsrecht gewijzigd en aangevuld.
De Nederlandse wetgeving bevatte nog geen regeling voor grensoverschrijdende omzettingen en splitsingen en de bestaande regeling voor grensoverschrijdende fusies is daarop dan ook aangepast.
Deze laatste richtlijn is geïmplementeerd met de Wet van 28 juni 2023 (Stb. 2023, 252). Deze is per 1 september 2023 in werking getreden (Stb. 2023, 254). Zie ook de MvT bij deze wet (Kamerdossier 36.267 nr. 3).
Overgangsrecht Implementatie Richtlijn Grensoverschrijdende omzettingen, fusies en splitsingen
Afdeling 3A van Titel 7 van Boek 2 zoals dat gold vóór het tijdstip van inwerkingtreding van de Wet implementatie richtlijn grensoverschrijdende omzettingen, fusies en splitsingen blijft van toepassing indien vóór het tijdstip van inwerkingtreding van deze wet een voorstel als bedoeld in artikel 333d van Boek 2 ten kantore van het handelsregister is neergelegd of langs elektronische weg bij het handelsregister openbaar is gemaakt.
Het vóór het tijdstip van inwerkingtreding van deze wet geldende recht blijft van toepassing op splitsingen als bedoeld in artikel 334jj lid 1 van Boek 2 in Onderdeel V van Artikel I van deze wet en omzettingen als bedoeld in artikel 335 lid 1 van Boek 2 in Onderdeel W van Artikel I van deze wet, waarvan het voorstel tot splitsing respectievelijk het voorstel tot omzetting ten kantore van het handelsregister of bij het register van een andere lidstaat is neergelegd of langs elektronische weg bij het handelsregister of bij het register van een andere lidstaat openbaar is gemaakt vóór het tijdstip van inwerkingtreding van deze wet.
Auteur & Last edit
[MdV, 3-01-2021; laatste bewerking 1-09-2023]
Fusie en splitsing van rechtspersonen (Titel 7, Boek 2 B.W.)
Zoeken binnen de kennisbank
Lawyrup, jouw gratis kennisbank over burgerlijk (proces)recht!