Inleiding voltrekking van het huwelijk

In Afd. 4, Titel 5, Boek 1 B.W. wordt ingegaan op de formaliteiten van de voltrekking van een huwelijk. Deze Afd. omvat effectief 8 bepalingen (art. 1:58 B.W. tot en met art. 1:68 B.W.). Drie van de 11 bepalingen zijn vervallen.

Check verblijfstatus aanstaande echtgenoot

De ambtenaar van de burgerlijke stand verifieert, alvorens tot de voltrekking van het huwelijk over te gaan, opnieuw de rechtmatigheid van het verblijf in Nederland van de aanstaande echtgenoot die niet de Nederlandse nationaliteit bezit (art. 1:58 lid 1 B.W.).

Schijnhuwelijk: ambtenaar burgerlijke stand weigert huwelijkssluiting

Is de ambtenaar van de burgerlijke stand, in het geval geen rechtmatig verblijf bestaat op grond van artikel 8, onder b, d of e van de Vreemdelingenwet 2000, van oordeel dat het oogmerk van de aanstaande echtgenoten, of één hunner, niet is gericht op de vervulling van de door de wet aan de huwelijkse staat verbonden plichten, maar op het verkrijgen van toelating tot Nederland, dan weigert hij de huwelijksakte op te maken overeenkomstig art. 1:18c lid 2 B.W. (art. 1:58 lid 2 B.W.).

Zie over art. 1:18c lid 2 B.W. ook de pagina Akten van de burgerlijke stand en de partijen daarbij.

Afwachten termijn ondertrouw

Het huwelijk mag niet worden voltrokken vóór de veertiende dag na de datum waarop het voornemen om in het huwelijk te treden aan de ambtenaar van de burgerlijke stand kenbaar is gemaakt (art. 1:62 lid 1 B.W.).

Vrijstelling wachttijd ondertrouw

Het openbaar ministerie bij de rechtbank, binnen wier rechtsgebied de het voornemen om in het huwelijk te treden kenbaar is gemaakt, is bevoegd uit hoofde van gewichtige redenen vrijstelling te verlenen van de voorgeschreven wachttijd (art. 1:62 lid 2 B.W.).

Voltrekking huwelijk in het gemeentehuis in het openbaar

Een huwelijk wordt in het openbaar in het gemeentehuis voltrokken ten overstaan van de ambtenaar van de burgerlijke stand van de door de aanstaande echtgenoten aangewezen gemeente in tegenwoordigheid van ten minste twee en ten hoogste vier meerderjarige getuigen (art. 1:63 lid 1 B.W.).

Controle identiteit aanstaande echtgenoten bij digitale ondertrouw

In het geval dat de melding van een voornemen om in het huwelijk te treden op elektronische wijze heeft plaatsgevonden, dienen de aanstaande echtgenoten uiterlijk ter gelegenheid van de huwelijksvoltrekking hun identiteit aan te tonen door overlegging van een document als bedoeld in artikel 1 van de Wet op de identificatieplicht (art. 1:63 lid 2 B.W.).

Huwelijk buiten gemeentehuis beletsel om ter plekke te verschijnen

Indien een der partijen uit hoofde van een behoorlijk bewezen wettig beletsel verhinderd wordt zich naar het gemeentehuis te begeven, kan het huwelijk worden voltrokken in een bijzonder huis binnen dezelfde gemeente, mits dit in tegenwoordigheid van zes meerderjarige getuigen geschiedt (art. 1:64 B.W.).

Zelf bij je eigen huwelijk aanwezig zijn

De aanstaande echtgenoten zijn verplicht bij de voltrekking van hun huwelijk in persoon voor de ambtenaar van de burgerlijke stand te verschijnen (art. 1:65 B.W.). Dit is net als bij je begrafenis in principe verplicht.

Ontheffing voor trouwen ‘met de handschoen’

Onze staat Onze Minister van Justitie vrij, uit hoofde van gewichtige redenen aan partijen te vergunnen het huwelijk door een bijzondere bij authentieke akte gevolmachtigde te voltrekken (art. 1:66 B.W.).

Huwelijksgelofte en huwelijksakte

De aanstaande echtgenoten moeten ten overstaan van de ambtenaar van de burgerlijke stand en in tegenwoordigheid van de getuigen verklaren, dat zij elkander aannemen tot echtgenoten en dat zij getrouw alle plichten zullen vervullen, die door de wet aan de huwelijkse staat worden verbonden (art. 1:67 lid 1 B.W.).

Terstond nadat deze verklaring is afgelegd, verklaart de ambtenaar van de burgerlijke stand, dat partijen door de echt aan elkander zijn verbonden, en maakt hij daarvan in het daartoe bestemde register een akte op (art. 1:67 lid 2 B.W.). Natuurlijk pas nadat de ambtenaar heeft gezegd ‘you may now kiss the bride’, of woorden van gelijke strekking.

Wetswijziging: bevel religieuze echtscheiding

Met de wetswijziging inzake het tegengaan van huwelijkse gevangenschap en enige andere wetten (Stb. 2023, 84) is art. 1:68 B.W. gewijzigd. De bepaling luidde:

“Geen godsdienstige plechtigheden zullen mogen plaats hebben, voordat de partijen aan de bedienaar van de eredienst zullen hebben doen blijken, dat het huwelijk ten overstaan van de ambtenaar van de burgerlijke stand is voltrokken.”

Deze bepaling wordt verheven tot lid 1, en er wordt een tweede lid toegevoegd, dat luidt:

“2. Een partij bij een religieuze of levensbeschouwelijke verbintenis is gehouden tot het verlenen van medewerking aan het teniet doen gaan van die verbintenis indien een andere partij daarom verzoekt, tenzij dit gelet op zwaarwegende belangen in redelijkheid niet kan worden gevergd.”

De wetswijziging gaat in per 1 juli 2023. Zie voor een toelichting op deze wijziging de Memorie van Toelichting. De vordering tot het uitvoeren van de religieuze echtscheiding is geregeld in het gewijzigde art. 827 Rv.. Zie de pagina Nevenvorderingen scheidingsprocedures.

De toevoeging “tenzij dit gelet op zwaarwegende belangen in redelijkheid niet kan worden gevergd” zou nog wel eens een bron van geschil kunnen worden. De bedoeling is echter om zoveel mogelijk op basis van de concrete omstandigheden van het geval af te wegen, of de religieuze scheiding wordt opgelegd. Zie ook het blog Wet tegengaan huwelijkse gevangenschap.

Strafrechtelijke sanctie sluiten religieus huwelijk voor burgerlijk huwelijk

Op het voltrekken van een religieus huwelijk voordat het burgerlijk huwelijk gesloten is staat een strafrechtelijke sanctie (art. 449 Wetboek van Strafrecht). De sanctie is verzwaard: «twee maanden» is vervangen door «zes maanden» en «tweede categorie» wordt vervangen door «derde categorie».

Auteur & Last edit

[MdV, 25-06-2023; laatste bewerking 25-08-2023]