Grote kans dat wanneer je nu een kijkje neemt in de spambox van je mail dat je een mailtje tegenkomt waarin staat dat je recht hebt op een grote erfenis. Cybercriminelen gebruiken steeds meer manieren om nietsvermoedende mensen overal ter wereld op te lichten met slimme trucs.

Hierbij zijn steeds vaker jongeren betrokken die andere mensen oplichten. Dat zijn jongeren uit Nederland en uit andere landen, waarbij Nigeria opvallend vaak voorkomt op de lijst. Zij scoren je e-mailadres bijvoorbeeld van openbare websites of via andere manieren. Dat is een van de redenen waarom veel mensen een VPN gebruiken om het stelen van dergelijke gegevens tegen te gaan. In dit artikel lees je meer over deze vorm van betaalfraude en wat je ertegen kunt doen.

Hoe gaat deze vorm van oplichting in zijn werk?

Eigenlijk is de truc van deze vorm van cybercriminaliteit heel simpel: iemand die je niet kent, stuurt je een mail met een vreemd maar duidelijk verhaal: je hebt recht op een miljoen euro (of een ander hoog bedrag). Het enige wat je daarvoor moet doen, is even contact opnemen met de ontvanger. Dan wordt het binnen no time geregeld. Althans, dat wordt je beloofd. In de praktijk blijkt dat anders in elkaar te zitten. Natuurlijk heb je (helaas) geen recht op een erfenis van een miljoen euro van iemand waar je tot die dag nog nooit wat van hebt gehoord. Wanneer je op de mail reageert, zal de ontvanger er alles aan doen om je dat wel te laten geloven.

Ze mailen je dat je eerst een aanbetaling moet doen, bijvoorbeeld om het rekeningnummer te controleren of om het geld ‘vrij’ te geven. Ze zullen dit vaak afdoen als zogeheten transactiekosten. Uiteindelijk zul je vaker dan eens hoge transactiekosten moeten betalen om het beloofde bedrag te krijgen. Je raadt het al: dat geld en het geld dat je hebt betaald, krijg je nooit meer te zien. Dit wordt ook wel voorschotfraude genoemd. In de meeste gevallen worden dergelijke mails direct naar je spambox gestuurd, omdat ze uit landen als Nigeria komen. Daar is volgens artikel 419 van het Nigeriaanse wetboek van strafrecht oplichting verboden; daarom wordt voorschotfraude ook wel 419-fraude genoemd. Je mailbox ziet een mail afkomstig uit Nigeria vaak al als een rode vlag en dat is niet voor niets het geval. Maar: in sommige gevallen komt zo’n mailtje in je gewone inbox terecht. 

Dit moet je doen wanneer je een ‘erfenis’ e-mail krijgt

Heb je een e-mail ontvangen van iemand die je niet kent en waarin staat dat je een erfenis kunt krijgen? Het openen van de mail zelf kan geen kwaad. Je moet vervolgens nergens op klikken of reageren. Het beste is om de e-mail te verwijderen en de afzender te blokkeren. In zo’n geval zul je hoogstens nog een herinneringsmail krijgen, maar verder gebeurt er niks. De vraag is nu: hoe komen oplichters uit andere landen aan jouw gegevens? Dat werkt een beetje hetzelfde als bij telefonische oplichting. Iedereen kan er slachtoffer van worden, omdat persoonlijke gegevens soms illegaal worden doorverkocht.

Ook kan het gebeuren dat de gegevens via een datalek in handen van een crimineel terechtkomen. Stel: je vult je gegevens in op een website waar je een hotelkamer boekt en die website wordt gehackt, dan liggen je gegevens zoals je naam, je e-mailadres en je telefoonnummer op de digitale straat. Slecht nieuws: Nederland is de koploper van Europa wanneer het om datalekken gaat. Dat betekent dat de kans aannemelijk is dat je gegevens ooit ergens zijn gestolen en nu worden gebruikt door cybercriminelen, bijvoorbeeld in het geval van voorschotfraude. Volgens het AP is er inmiddels zoveel sprake geweest van datalekken dat je er eigenlijk wel vanuit kunt gaan dat jouw gegevens ergens ‘liggen’.

Wat je zelf kunt doen om voorschotfraude tegen te gaan

Een van de grote voordelen is dat de moderne mailboxen tegenwoordig al heel goed kunnen filteren welke mails spam zijn en welke niet. Daarom vind je mails met dit soort boodschappen al snel met een waarschuwing in je spambox. Mocht je toch eens zo’n mail met een erfenis als smoes in je gewone mailbox vinden dan is het goed om te weten dat je enkele stappen kunt nemen om voorschotfraude tegen te gaan. Denk bijvoorbeeld aan de volgende punten:

(i) Stel overal tweestapsverificatie in waar dat mogelijk is. Mochten er ook wachtwoorden zijn gelekt bij een datalek dan kunnen cybercriminelen in ieder geval niet in je accounts en mailbox komen.

(ii) Schakel een goede VPN in om zo je internetverkeer te versleutelen. Een VPN zorgt er daarbij voor dat je IP-adres wordt verborgen, waarmee je online privacy wordt beschermd.

(iii) Wees altijd bewust van wat je zoal online deelt. Deel liever te weinig dan te veel; dat geldt ook voor persoonlijke gegevens.

(iv) Tot slot is het belangrijk om dergelijke oplichting tijdig te herkennen. Naast Nigeria zijn er oplichters binnen dit segment actief in andere West-Afrikaanse landen, Roemenië, Rusland, Oekraïne, Zuid-Afrika, Spanje en Engeland.

7-11-2023 Floris van Veen, VPNGids.nl

Alles over VPN, online privacy, veilig internet en internetvrijheid