Vervoersrecht

Het vervoersrecht is een eigen specialistisch rechtsgebied. Het bestrijkt alle vormen van zowel personenvervoer als goederenvervoer, met alle denkbare vervoermiddelen.

Het vervoersrecht (of vervoerrecht) is opgenomen in Boek 8 Burgerlijk Wetboek (B.W.). Zie voor verdieping de kennisbank pagina Verkeersmiddelen en vervoer.

Aparte wettelijke regels per vervoermiddel

Per vervoermiddel is er een afzonderlijk hoofdstuk in de wet opgenomen. Dus er is een onderdeel Zeerecht en een onderdeel Binnenvaartrecht voor vervoer per schip over zee of binnenwateren.

En een hoofdstuk Luchtrecht en een hoofdstuk over Wegvervoer. En tot slot ook een hoofdstuk over vervoer per trein. Er is geen regeling voor personenauto’s, want het gaat steeds om professionele vormen van vervoer op basis van vervoersovereenkomsten in opdracht van al dan niet zakelijke klanten.

Elke regeling kent ook een onderdeel over gecombineerd vervoer: waarbij meerdere verschillende vervoermiddelen worden ingezet om personen of goederen te vervoeren.

Vervoersrecht heeft een sterk internationaal karakter

Het vervoersrecht wordt sterk beïnvloed door internationale verdragen en afspraken, uiteraard weer in de vorm van aparte regelingen per soort vervoermiddel. Vervoer beweegt zich immers al snel over de landsgrenzen.

Dat brengt met zich mee, dat naast het inhoudelijke vervoersrecht vraagstukken van toepasselijk recht en jurisdictie vaak aan de orde zijn (dat valt onder het materieel en formeel internationaal privaatrecht).

Doordat met vervoer vaak grote zakelijke belangen gemoeid zijn, heeft het vervoersrecht ook aspecten van handelsrecht en zijn die belangen vaak verzekerd. Bovendien heeft met name het zeerecht een behoorlijke historie.

De internationale verdragen brengen met zich mee, dat de wettelijke regels – voor zover die al een in Nederlandse wettelijke regeling zijn neergelegd – sterk bepaald worden door die internationale verdragen en verordeningen. Soms is de Nederlandse regeling niet veel meer dan de toepassing van de internationale regeling op het Nederlandse grondgebied.

Wat regelt het vervoersrecht?

De vervoersovereenkomst

In Boek 8 B.W. wordt eerst in een algemeen hoofdstuk de definitie gegeven van de vervoersovereenkomst, onderscheiden naar personenvervoer en goederenvervoer (en gecombineerd vervoer). Die definities zijn vervolgens weer terug te vinden in de regels per vervoermiddel.

Per onderdeel vind je regels over de betreffende vervoersovereenkomst, toegespitst op personenvervoer en goederenvervoer.

Wettelijke regels over het vervoermiddel en de bemanning

Ook zijn er regels over het vervoermiddel zelf en het personeel daarvan (zoals het schip, de rederij en de rechten van zeelieden).

Specifieke aansprakelijkheidsregels voor vervoersrecht

Daarnaast vind je in het vervoersrecht aansprakelijkheidsregels. Kenmerkend voor het vervoersrecht is dat er vaak wettelijke beperkingen gelden voor de hoogte van het bedrag waarvoor de vervoerder aansprakelijk gesteld kan worden.

Die aansprakelijkheid heeft enerzijds betrekking op de vervoerde goederen of personen. Maar met een vervoermiddel kan ook schade aan een ander vervoermiddel worden toegebracht (botsingen) of aan de omgeving (ongelukken). Dat zien we regelmatig in het nieuws.

Bestuursrechtelijke wetgeving

Verder zijn er ook bestuursrechtelijke wettelijke regels met betrekking tot het vervoer, zoals de regels over het vliegverkeer. Die vallen buiten het privaatrecht (of burgerlijk recht) en worden dus niet behandeld op Lawyrup.

Vervoersrecht: een zeer specialistisch rechtsgebied

Kortom, het vervoersrecht is een zeer specialistisch rechtsgebied. De meeste juristen zijn niet thuis in het vervoersrecht, en zelfs degenen die dat wel zijn richten zich vaak op één bepaald gedeelte, zoals het wegvervoer of het zeerecht of binnenvaartrecht (de zgn. ‘natte praktijk’).

Voor vraagstukken over vervoersrecht is het dan ook sterk aan te bevelen de juiste specialist in de arm te nemen. Ook omdat er door de specialistische regels allerlei valkuilen zijn in de vorm van korte verjaringstermijnen en beperkingen van aansprakelijkheid. Plus de internationale aspecten (het IPR).

Een ingewikkeld maar boeiend rechtsgebied!