Bij juridische informatica denken we meestal aan softwarematige oplossingen voor de juridische beroepen. Een andere ontwikkeling is juridische informatica waarmee consumenten toegang krijgen tot een rechter. In Nederland is met het project Kwaliteit en Innovatie (KEI) geprobeerd de toegang tot de rechter eenvoudiger te maken en te digitaliseren. Dat is slechts deels gelukt: alleen de Hoge Raad procedeert digitaal en het onderdeel KEI Toezicht, waarmee curatoren en bewindvoerders met de rechtbank digitaal communiceren, zijn geslaagd. De wetgever is echter alweer bezig nieuwe plannen te ontwikkelen om procedures te digitaliseren. Welke oplossingen kan juridische informatica nog meer bieden?

Technische oplossingen die toegang bieden tot juridische informatie

De meest voorkomende vorm van juridische informatica is het digitaal ontsluiten van juridische informatie. En daarnaast zien we ook steeds meer vormen van online zelfhulp. Op internet kan een rechtzoekende in een huurconflict bijvoorbeeld relevante informatie online vinden, waarin duidelijk wordt uitgelegd wat de rechten en plichten van de huurder zijn en welke juridische mogelijkheden er zijn. Ook voor advocaten zijn er platforms die hen voorzien van gratis online juridische informatie – zoals Lawyrup – en er zijn zelfs juridische platforms die begeleiding bieden, zoals het aanbieden van juridische modellen.

Technologische oplossingen voor lead-generation

Er zijn ook informaticaoplossingen die rechtzoekenden helpen om advocaten online te vinden die hen kunnen bijstaan. Deze rechtsbijstand kan zowel bestaan uit juridisch advies als in vertegenwoordiging in een procedure, dus zowel eerstelijns als tweedelijns rechtsbijstand.

Technologische oplossingen die documenten automatiseren en genereren

Op het gebied van automatisering van documenten is de afgelopen jaren enorme vooruitgang geboekt. Men kan bijvoorbeeld online een formulier invullen en het vereiste juridische document wordt voor hen aangemaakt. Ook zijn er juridische chatbots beschikbaar om de rechtzoekende door het proces te leiden, waardoor de procedure zo eenvoudig en effectief mogelijk is. Zo kan een eigen faillissementsaanvraag online in een PDF generator worden ingevuld.

In de door de EU geboden Europese procedures kunnen de verzoekschriften en andere documenten geautomatiseerd in een online platform in alle talen van de EU worden ingevuld en aangemaakt.

Digitale ontsluiting van rechtspraak

Uitspraken van rechterlijke instanties wordt via de Europese jurisprudentiedatabase met zgn. ECLI-nummer online gepubliceerd. Hierdoor wordt het gemakkelijker om vergelijkbare voorbeelden te vinden om in een procedure te gebruiken of als basis voor advisering.

Versnelling van de digitalisering door corona

Een van de gevolgen van de corona-pandemie is dat veel meer rechtbanken online zijn gegaan en dat sessies via platforms voor videoconferentie zoals Skype, Zoom en Groups veel vaker voorkomen. Een aantal advocatenkantoren is zelfs begonnen met virtuele praktijken waarbij de dienstverlening is geautomatiseerd. Daardoor verloopt die niet alleen sneller maar ook goedkoper.

Artificiële intelligentie en chatbots voor geautomatiseerde beslissingen

Er komen ook steeds meer nieuwe juridische technologieën gebaseerd op kunstmatige intelligentie. Joshua Browder begon een revolutie met zijn Do Not Pay robotadvocaat die hulp kan bieden voor een breed scala aan juridische kwesties. Vele anderen hebben zijn voorbeeld gevolgd, zoals de Hello Divorce bot die minnelijke echtscheidingen in Californië dermate stroomlijnt, dat partijen vaak geen advocaten meer nodig hebben.

Chatbots hebben een dergelijke staat van volwassenheid bereikt dat in België verschillende balies overwegen om oplossingen die werken op basis van dergelijke chatbots als erkende geaccrediteerde juridische beslistechnieken. In Nederland is een (omstreden) platform ontwikkeld voor in hoge mate geautomatiseerde beslissingen in incassoprocedures.

Juridische technologie heeft de toekomst

Juridische informatica kan dus op vele manieren bijdragen: bij het verkrijgen van juridische informatie, bij het vereenvoudigen van juridische “processen” en bij de toegang tot de rechter. Het kan ook bijdragen aan het verbeteren van de toegang tot het recht tegen lagere kosten, zodat iedereen – ook de minder draagkrachtigen – toegang heeft tot het recht.

MdV, 8-12-2020 dit artikel is ontleend aan de website van onze partner CICERO LawPack