De aandelen van de besloten vennootschap (Afd. 2, Titel 5, Boek 2 B.W.)
Inleiding aandelen besloten vennootschap
In Afd. 2 van Titel 5, Boek 2 B.W. zijn de aandelen van de B.V. geregeld, zoals welke soorten aandelen mogelijk zijn, de uitgifte en de wijze van volstorten. De Afdeling omvat 22 artikelen (art. 2:190 B.W. tot en met art. 2:202 B.W.). In 2012 is de wettelijke regeling van de B.V. grondig herzien met de Wet flexibilisering, waarmee de zgn. Flex-B.V. is ingevoerd. Voor meer achtergronden bij deze wetswijziging wordt verwezen naar de hoofdpagina over de B.V. (over Titel 5 Boek 2 B.W. dus).
Rechten verbonden aan aandelen
Bij een B.V. is het mogelijk om aan aandelen zowel stemrecht als winstrecht (dividend) toe te kennen, alsmede enkel stemrecht of winstrecht. Rechten die stemrecht noch aanspraak op uitkering van winst of reserves omvatten, worden echter niet als aandeel aangemerkt (art. 2:190 B.W.).
Uitgifte, storting en overdraagbaarheid van aandelen
Het kapitaal van een B.V. wordt opgehaald door aandelen uit te geven aan één of meer aandeelhouders. Dit kunnen de oprichter(s) zijn of anderen die geld (of goederen) inbrengen.
Elk aandeel vertegenwoordigt een bepaald vastgesteld bedrag. Dit is de nominale waarde van een aandeel. Is een aandeelbewijs uitgegeven, dan staat het nominale bedrag op het aandeel vermeld. Indien een aandeelhouder één of meerdere aandelen neemt, dient hij altijd het nominale bedrag daarop te storten (art. 2:191 lid 1 B.W.). Storting moet bovendien in geld geschieden, tenzij een andere inbreng is overeengekomen (art. 2:191a lid 1 B.W.). Is dat laatste het geval, dan moet hetgeen wordt ingebracht naar economische maatstaven kunnen worden gewaardeerd. Een recht op het verrichten van werk of diensten kan echter niet worden ingebracht (art. 2:191b lid 1 B.W.).
Verplichtingen verbonden aan aandelen
Op grond van art. 2:192 lid 1 B.W. kunnen de statuten met betrekking tot alle aandelen of aandelen van een bepaalde soort of aanduiding:
* bepalen dat verplichtingen van verbintenisrechtelijke aard aan het aandeelhouderschap zijn verbonden die gelden jegens de B.V. en/of derden of tussen de aandeelhouders onderling;
* eisen verbinden aan het aandeelhouderschap;
* bepalen dat de aandeelhouders in bepaalde gevallen die zijn omschreven in de statuten gehouden zijn hun aandelen of een deel daarvan aan te bieden en over te dragen.
Bovenstaande verplichtingen kunnen echter niet tegen de wil van een aandeelhouder worden opgelegd.
De statuten kunnen voorts bepalen dat:
* de inwerkingtreding van een statutaire verplichting of eis als bedoeld in bovengenoemd lid 1 van art. 2:192 B.W. afhankelijk is van een besluit van een daartoe in de statuten aangewezen orgaan van de B.V. en/of dat een daartoe in de statuten aangewezen orgaan van de B.V. ontheffing kan verlenen van een statutaire verplichting of eis (art. 2:192 lid 2 B.W.);
* het stemrecht, het recht op uitkeringen of het vergaderrecht is opgeschort zolang een aandeelhouder een statutaire verplichting niet nakomt of niet aan een statutaire eis voldoet (art. 2:192 lid 4 B.W.);
de B.V. onherroepelijk gevolmachtigd is de aandelen aan te bieden en over te dragen indien een aandeelhouder niet binnen een bepaalde redelijke termijn zijn verplichting om zijn aandelen of een deel daarvan aan te bieden en over te dragen niet nakomt (art. 2:192 lid 5 B.W.).
Maatschappelijk en geplaatst kapitaal besloten vennootschap
De B.V. kan voor een bepaald maximumbedrag aan aandelen uitgegeven zonder dat een wijziging van de statuten noodzakelijk is. Dit bedrag heet het maatschappelijk kapitaal. Voor een B.V. is het maatschappelijk kapitaal sinds de invoering van de Wet vereenvoudiging en flexibilisering van het bv-recht op 1 oktober 2012 overigens facultatief. Het is voor een B.V. – anders van voor een N.V. – dan ook niet verplicht om te vermelden wat de hoogte is van het maatschappelijk kapitaal.
Indien de statuten bepalen dat er wel een maatschappelijk kapitaal is, dan wordt het bedrag daarvan wel vermeld. De akte van oprichting vermeldt daarnaast het bedrag van het geplaatste kapitaal (dat deel van het maatschappelijk kapitaal waarvoor daadwerkelijk aandelen zijn uitgegeven ) en het gestorte kapitaal (dat deel van het geplaatste kapitaal dat daadwerkelijk is volgestort door de aandeelhouders). Zijn er aandelen van verschillende soort, dan worden de bedragen van het geplaatste en het gestorte kapitaal uitgesplitst per soort (art. 2:178 lid 1 B.W.).
Emissie of levering aandelen besloten vennootschap
Het besloten karakter van de B.V. komt tot uitdrukking bij de aandelen en dat is een van de onderwerpen waarin de B.V. verschilt van de N.V.. Waar bij een N.V. de aandelen ‘aan toonder’ kunnen luiden en vrij overdraagbaar zijn zonder tussenkomst van een notaris, staan aandelen bij een B.V. altijd op naam van een aandeelhouder. Dit betekent dat de aandelen niet vrij overdraagbaar zijn en voor overdracht (evenals voor uitgifte en levering van een aandeel en de levering van een beperkt recht op een aandeel) altijd tussenkomst van een notaris is vereist. Zie hiervoor art. 2:196 lid 1 B.W..
Uit art. 2:196 lid 2 B.W. volgt dat akten van uitgifte of levering het volgende moeten vermelden:
* de titel van de rechtshandeling en op welke wijze het aandeel of het beperkt recht daarop is verkregen;
* de naam, voornamen, geboortedatum, geboorteplaats, woonplaats en adres van de natuurlijke personen die bij de rechtshandeling partij zijn;
* de rechtsvorm, naam, woonplaats en adres van de rechtspersonen die bij de rechtshandeling partij zijn;
* het aantal en de soort aandelen waarop de rechtshandeling betrekking heeft;
* de naam, woonplaats en adres van de B.V. op wiens aandelen de rechtshandeling betrekking heeft.
De levering van een aandeel of de levering van een beperkt recht daarop werkt van rechtswege tegenover de B.V.. De aan het aandeel verbonden rechten kunnen echter pas worden uitgeoefend nadat de B.V. de rechtshandeling heeft erkend of de akte aan haar is betekend, dan wel deze heeft erkend door inschrijving in het aandeelhoudersregister, behoudens in het geval dat de B.V. zelf bij de rechtshandeling partij is (art. 2:196a lid 1 B.W.).
Aanbiedingsregeling en goedkeuringsregeling overdracht aandelen besloten vennootschap
In de statuten van de B.V. moet een keuze gemaakt worden, of er een blokkeringsregeling geldt. Tot de invoering van de Flex-B.V. kon een keuze gemaakt worden uit een zgn. goedkeuringsregeling of een aanbiedingsregeling. Sinds 1 oktober 2012 is het ook mogelijk in de statuten op te nemen, dat de aandelen vrij overdraagbaar zijn. Er kunnen ook combinaties van deze regelingen in de statuten worden opgenomen.
Bij de vrije overdraagbaarheid is de toetreding van (rechts)personen tot de kring van aandeelhouders niet beperkt. Een aandeelhouder kan zijn aandelen overdragen aan iedere willekeurige derde, zonder dat de andere aandeelhouders daar wat over te zeggen hebben. Dit tast wel het van oudsher ‘besloten’ karakter van de B.V. aan.
Bij de goedkeuringsregeling moet een orgaan binnen de vennootschap – dat kan de AVA zijn of een ander orgaan – goedkeuring geven aan de voorgenomen overdracht. Bij weigering kan worden opgenomen dat een zittende aandeelhouder voorgedragen wordt om de aandelen over te nemen van de aandeelhouder die zijn aandelen geheel of deels wil overdragen.
In veel gevallen wordt echter gekozen voor de aanbiedingsregeling.
Aanbiedingsregeling bij overdracht aandelen besloten vennootschap
Bij de aanbiedingsregeling is voor een geldige overdracht van aandelen vereist dat de aandeelhouder, die zijn aandelen wil vervreemden, deze eerst aanbiedt aan de andere aandeelhouders van de B.V., en wel naar evenredigheid van het aantal aandelen dat door elke aandeelhouder wordt gehouden op het moment dat de te vervreemden aandelen worden aangeboden. Aan houders van aandelen van een bepaalde soort of aanduiding die op grond van de statuten geen stemrecht of winstrecht toekomt, kunnen alleen aandelen van dezelfde soort of aanduiding worden aangeboden, tenzij in de statuten anders is bepaald (art. 2:195 lid 1 B.W.).
Worden aandelen overgedragen op een wijze die in strijd is met de statuten, dan geldt dat deze overdracht ongeldig is (art. 2:195 lid 4 B.W.).
Aandeelhoudersregister besloten vennootschap
Het bestuur van de B.V. houdt tot slot een register bij waarin de namen en de adressen van alle aandeelhouders zijn opgenomen en met vermelding van de datum waarop zij de aandelen hebben verkregen, de datum van de erkenning of betekening en van het op ieder aandeel gestorte bedrag (art. 2:194 lid 1 B.W.).
Beperkte rechten op aandelen
Op aandelen kan een pandrecht worden gevestigd, tenzij de statuten anders bepalen (art. 2:198 lid 1 B.W.). De bevoegdheid tot het vestigen van vruchtgebruik op een aandeel kan echter niet worden beperkt of uitgesloten bij de statuten (art. 2:197 lid 1 B.W.).
Uitkoopregeling door grootaandeelhouder
De aandeelhouder die ten minste 95% van de aandelen houdt en ten minste 95% van de stemrechten in de algemene vergadering kan uitoefenen, kan tegen de gezamenlijke andere aandeelhouders een vordering instellen tot overdracht aan hem van hun aandelen (art. 2:201a lid 1 B.W.). Dit geldt ook voor groepsmaatschappijen, die samen deze meerderheidspositie hebben.
Deze vordering moet worden ingesteld bij de Ondernemingskamer (art. 2:201a lid 2 B.W.). Daarvan is slechts cassatie mogelijk.
Afwijzing vordering uitkoop door grootaandeelhouder
De rechter wijst de vordering tegen alle verweerders af (art. 2:201a lid 4 B.W.) in de volgende gevallen:
– indien een verweerder ondanks de vergoeding ernstige stoffelijke schade zou lijden door de overdracht;
– indien een verweerder houder is van een aandeel waaraan de statuten een bijzonder recht inzake de zeggenschap in de vennootschap verbinden of;
– indien een eiser jegens een verweerder afstand heeft gedaan van zijn bevoegdheid de vordering in te stellen.
Vaststelling waarde aandelen bij uitkoop door grootaandeelhouder
De rechter stelt de prijs vast die de over te dragen aandelen op een door hem te bepalen dag hebben. Zo lang en voor zover de prijs niet is betaald, wordt hij verhoogd met rente, gelijk aan de wettelijke rente, van die dag af tot de overdracht; uitkeringen op de aandelen die in dit tijdvak betaalbaar worden gesteld, strekken op de dag van betaalbaarstelling tot gedeeltelijke betaling van de prijs (art. 2:201a lid 5 B.W.).
In HR 6 november 2020 (Sirowa) had de Ondernemingskamer bij de vaststelling van de waarde van de aandelen van de minderheidsaandeelhouder (uit Estland) rekening gehouden met handelingen van de grootaandeelhouder (uit Duitsland), waardoor de waarde van de aandelen gekelderd was. De OK ‘normaliseerde’ de waarde voor deze handelingen. De klacht van de grootaandeelhouder dat dit de rechter niet vrijstond werd door de Hoge Raad van de hand gewezen. Zie ook Ars Aequi de annotatie van mr. Steven M. Bartman (AA februari 2021) ‘Uitkopende aandeelhouder schiet in eigen voet‘.
Certificaten van aandelen
Bij het certificeren van aandelen worden de aandelen overgedragen aan een speciaal op te richten stichting administratiekantoor, meestal afgekort tot STAK. De STAK heeft enkel als doel het beheren van de aandelen en fungeert dus als aandeelhouder. De oorspronkelijke aandeelhouder ontvangt van de STAK in ruil daarvoor certificaten van aandelen. Het gevolg daarvan is dat de aan de aandelen verbonden rechten, namelijk het stemrecht en het winstrecht, worden gesplitst. Het stemrecht in de algemene vergadering van aandeelhouders van de B.V. wordt uitgeoefend door de aandeelhouder, namelijk het STAK. De certificaathouder heeft echter het recht op de winst (dividend). De STAK sluist de dividend die zij op de aandelen ontvangt door aan de certificaathouder. De certificaathouder heeft dus de economische eigendom in handen, maar hij is geen (mede-)eigenaar van de B.V. De eigendom over de B.V. berust enkel bij de aandeelhouders.
Flex-BV
Met de invoering van de Wet vereenvoudiging en flexibilisering van het bv-recht op 1 oktober 2012 en de daarmee gepaard gaande introductie van stemrechtloze aandelen is het belang van certificering minder groot geworden. Het kan echter nog steeds van waarde zijn. Een houder van stemrechtloze aandelen heeft namelijk altijd het nog het recht om het woord te voeren in de algemene vergadering van aandeelhouders (het vergaderrecht). Een certificaathouder heeft enkel vergaderrecht als hem dit recht in de statuten van de B.V. is toegekend. Reeds aan certificaathouders toegekende vergaderrechten kunnen bovendien in een later stadium via een statutenwijziging worden ontnomen.
Het is tot slot niet toegestaan om certificaten aan toonder van aandelen uit te geven. Indien in strijd hiermee wordt gehandeld, kunnen, zolang certificaten aan toonder uitstaan, de aan het aandeel verbonden rechten niet worden uitgeoefend (art. 2:202 B.W.).
Auteur & Last edit
[KG, 27-08-2020; laatste bewerking MdV 16-12-2021]
De aandelen van de besloten vennootschap (Afd. 2, Titel 5, Boek 2 B.W.)
De aandelen van de besloten vennootschap (Afd. 2, Titel 5, Boek 2 B.W.)
Inleiding aandelen besloten vennootschap
In Afd. 2 van Titel 5, Boek 2 B.W. zijn de aandelen van de B.V. geregeld, zoals welke soorten aandelen mogelijk zijn, de uitgifte en de wijze van volstorten. De Afdeling omvat 22 artikelen (art. 2:190 B.W. tot en met art. 2:202 B.W.). In 2012 is de wettelijke regeling van de B.V. grondig herzien met de Wet flexibilisering, waarmee de zgn. Flex-B.V. is ingevoerd. Voor meer achtergronden bij deze wetswijziging wordt verwezen naar de hoofdpagina over de B.V. (over Titel 5 Boek 2 B.W. dus).
Rechten verbonden aan aandelen
Bij een B.V. is het mogelijk om aan aandelen zowel stemrecht als winstrecht (dividend) toe te kennen, alsmede enkel stemrecht of winstrecht. Rechten die stemrecht noch aanspraak op uitkering van winst of reserves omvatten, worden echter niet als aandeel aangemerkt (art. 2:190 B.W.).
Uitgifte, storting en overdraagbaarheid van aandelen
Het kapitaal van een B.V. wordt opgehaald door aandelen uit te geven aan één of meer aandeelhouders. Dit kunnen de oprichter(s) zijn of anderen die geld (of goederen) inbrengen.
Elk aandeel vertegenwoordigt een bepaald vastgesteld bedrag. Dit is de nominale waarde van een aandeel. Is een aandeelbewijs uitgegeven, dan staat het nominale bedrag op het aandeel vermeld. Indien een aandeelhouder één of meerdere aandelen neemt, dient hij altijd het nominale bedrag daarop te storten (art. 2:191 lid 1 B.W.). Storting moet bovendien in geld geschieden, tenzij een andere inbreng is overeengekomen (art. 2:191a lid 1 B.W.). Is dat laatste het geval, dan moet hetgeen wordt ingebracht naar economische maatstaven kunnen worden gewaardeerd. Een recht op het verrichten van werk of diensten kan echter niet worden ingebracht (art. 2:191b lid 1 B.W.).
Verplichtingen verbonden aan aandelen
Op grond van art. 2:192 lid 1 B.W. kunnen de statuten met betrekking tot alle aandelen of aandelen van een bepaalde soort of aanduiding:
* bepalen dat verplichtingen van verbintenisrechtelijke aard aan het aandeelhouderschap zijn verbonden die gelden jegens de B.V. en/of derden of tussen de aandeelhouders onderling;
* eisen verbinden aan het aandeelhouderschap;
* bepalen dat de aandeelhouders in bepaalde gevallen die zijn omschreven in de statuten gehouden zijn hun aandelen of een deel daarvan aan te bieden en over te dragen.
Bovenstaande verplichtingen kunnen echter niet tegen de wil van een aandeelhouder worden opgelegd.
De statuten kunnen voorts bepalen dat:
* de inwerkingtreding van een statutaire verplichting of eis als bedoeld in bovengenoemd lid 1 van art. 2:192 B.W. afhankelijk is van een besluit van een daartoe in de statuten aangewezen orgaan van de B.V. en/of dat een daartoe in de statuten aangewezen orgaan van de B.V. ontheffing kan verlenen van een statutaire verplichting of eis (art. 2:192 lid 2 B.W.);
* het stemrecht, het recht op uitkeringen of het vergaderrecht is opgeschort zolang een aandeelhouder een statutaire verplichting niet nakomt of niet aan een statutaire eis voldoet (art. 2:192 lid 4 B.W.);
de B.V. onherroepelijk gevolmachtigd is de aandelen aan te bieden en over te dragen indien een aandeelhouder niet binnen een bepaalde redelijke termijn zijn verplichting om zijn aandelen of een deel daarvan aan te bieden en over te dragen niet nakomt (art. 2:192 lid 5 B.W.).
Maatschappelijk en geplaatst kapitaal besloten vennootschap
De B.V. kan voor een bepaald maximumbedrag aan aandelen uitgegeven zonder dat een wijziging van de statuten noodzakelijk is. Dit bedrag heet het maatschappelijk kapitaal. Voor een B.V. is het maatschappelijk kapitaal sinds de invoering van de Wet vereenvoudiging en flexibilisering van het bv-recht op 1 oktober 2012 overigens facultatief. Het is voor een B.V. – anders van voor een N.V. – dan ook niet verplicht om te vermelden wat de hoogte is van het maatschappelijk kapitaal.
Indien de statuten bepalen dat er wel een maatschappelijk kapitaal is, dan wordt het bedrag daarvan wel vermeld. De akte van oprichting vermeldt daarnaast het bedrag van het geplaatste kapitaal (dat deel van het maatschappelijk kapitaal waarvoor daadwerkelijk aandelen zijn uitgegeven ) en het gestorte kapitaal (dat deel van het geplaatste kapitaal dat daadwerkelijk is volgestort door de aandeelhouders). Zijn er aandelen van verschillende soort, dan worden de bedragen van het geplaatste en het gestorte kapitaal uitgesplitst per soort (art. 2:178 lid 1 B.W.).
Emissie of levering aandelen besloten vennootschap
Het besloten karakter van de B.V. komt tot uitdrukking bij de aandelen en dat is een van de onderwerpen waarin de B.V. verschilt van de N.V.. Waar bij een N.V. de aandelen ‘aan toonder’ kunnen luiden en vrij overdraagbaar zijn zonder tussenkomst van een notaris, staan aandelen bij een B.V. altijd op naam van een aandeelhouder. Dit betekent dat de aandelen niet vrij overdraagbaar zijn en voor overdracht (evenals voor uitgifte en levering van een aandeel en de levering van een beperkt recht op een aandeel) altijd tussenkomst van een notaris is vereist. Zie hiervoor art. 2:196 lid 1 B.W..
Uit art. 2:196 lid 2 B.W. volgt dat akten van uitgifte of levering het volgende moeten vermelden:
* de titel van de rechtshandeling en op welke wijze het aandeel of het beperkt recht daarop is verkregen;
* de naam, voornamen, geboortedatum, geboorteplaats, woonplaats en adres van de natuurlijke personen die bij de rechtshandeling partij zijn;
* de rechtsvorm, naam, woonplaats en adres van de rechtspersonen die bij de rechtshandeling partij zijn;
* het aantal en de soort aandelen waarop de rechtshandeling betrekking heeft;
* de naam, woonplaats en adres van de B.V. op wiens aandelen de rechtshandeling betrekking heeft.
De levering van een aandeel of de levering van een beperkt recht daarop werkt van rechtswege tegenover de B.V.. De aan het aandeel verbonden rechten kunnen echter pas worden uitgeoefend nadat de B.V. de rechtshandeling heeft erkend of de akte aan haar is betekend, dan wel deze heeft erkend door inschrijving in het aandeelhoudersregister, behoudens in het geval dat de B.V. zelf bij de rechtshandeling partij is (art. 2:196a lid 1 B.W.).
Aanbiedingsregeling en goedkeuringsregeling overdracht aandelen besloten vennootschap
In de statuten van de B.V. moet een keuze gemaakt worden, of er een blokkeringsregeling geldt. Tot de invoering van de Flex-B.V. kon een keuze gemaakt worden uit een zgn. goedkeuringsregeling of een aanbiedingsregeling. Sinds 1 oktober 2012 is het ook mogelijk in de statuten op te nemen, dat de aandelen vrij overdraagbaar zijn. Er kunnen ook combinaties van deze regelingen in de statuten worden opgenomen.
Bij de vrije overdraagbaarheid is de toetreding van (rechts)personen tot de kring van aandeelhouders niet beperkt. Een aandeelhouder kan zijn aandelen overdragen aan iedere willekeurige derde, zonder dat de andere aandeelhouders daar wat over te zeggen hebben. Dit tast wel het van oudsher ‘besloten’ karakter van de B.V. aan.
Bij de goedkeuringsregeling moet een orgaan binnen de vennootschap – dat kan de AVA zijn of een ander orgaan – goedkeuring geven aan de voorgenomen overdracht. Bij weigering kan worden opgenomen dat een zittende aandeelhouder voorgedragen wordt om de aandelen over te nemen van de aandeelhouder die zijn aandelen geheel of deels wil overdragen.
In veel gevallen wordt echter gekozen voor de aanbiedingsregeling.
Aanbiedingsregeling bij overdracht aandelen besloten vennootschap
Bij de aanbiedingsregeling is voor een geldige overdracht van aandelen vereist dat de aandeelhouder, die zijn aandelen wil vervreemden, deze eerst aanbiedt aan de andere aandeelhouders van de B.V., en wel naar evenredigheid van het aantal aandelen dat door elke aandeelhouder wordt gehouden op het moment dat de te vervreemden aandelen worden aangeboden. Aan houders van aandelen van een bepaalde soort of aanduiding die op grond van de statuten geen stemrecht of winstrecht toekomt, kunnen alleen aandelen van dezelfde soort of aanduiding worden aangeboden, tenzij in de statuten anders is bepaald (art. 2:195 lid 1 B.W.).
Worden aandelen overgedragen op een wijze die in strijd is met de statuten, dan geldt dat deze overdracht ongeldig is (art. 2:195 lid 4 B.W.).
Aandeelhoudersregister besloten vennootschap
Het bestuur van de B.V. houdt tot slot een register bij waarin de namen en de adressen van alle aandeelhouders zijn opgenomen en met vermelding van de datum waarop zij de aandelen hebben verkregen, de datum van de erkenning of betekening en van het op ieder aandeel gestorte bedrag (art. 2:194 lid 1 B.W.).
Beperkte rechten op aandelen
Op aandelen kan een pandrecht worden gevestigd, tenzij de statuten anders bepalen (art. 2:198 lid 1 B.W.). De bevoegdheid tot het vestigen van vruchtgebruik op een aandeel kan echter niet worden beperkt of uitgesloten bij de statuten (art. 2:197 lid 1 B.W.).
Uitkoopregeling door grootaandeelhouder
De aandeelhouder die ten minste 95% van de aandelen houdt en ten minste 95% van de stemrechten in de algemene vergadering kan uitoefenen, kan tegen de gezamenlijke andere aandeelhouders een vordering instellen tot overdracht aan hem van hun aandelen (art. 2:201a lid 1 B.W.). Dit geldt ook voor groepsmaatschappijen, die samen deze meerderheidspositie hebben.
Deze vordering moet worden ingesteld bij de Ondernemingskamer (art. 2:201a lid 2 B.W.). Daarvan is slechts cassatie mogelijk.
Afwijzing vordering uitkoop door grootaandeelhouder
De rechter wijst de vordering tegen alle verweerders af (art. 2:201a lid 4 B.W.) in de volgende gevallen:
– indien een verweerder ondanks de vergoeding ernstige stoffelijke schade zou lijden door de overdracht;
– indien een verweerder houder is van een aandeel waaraan de statuten een bijzonder recht inzake de zeggenschap in de vennootschap verbinden of;
– indien een eiser jegens een verweerder afstand heeft gedaan van zijn bevoegdheid de vordering in te stellen.
Vaststelling waarde aandelen bij uitkoop door grootaandeelhouder
De rechter stelt de prijs vast die de over te dragen aandelen op een door hem te bepalen dag hebben. Zo lang en voor zover de prijs niet is betaald, wordt hij verhoogd met rente, gelijk aan de wettelijke rente, van die dag af tot de overdracht; uitkeringen op de aandelen die in dit tijdvak betaalbaar worden gesteld, strekken op de dag van betaalbaarstelling tot gedeeltelijke betaling van de prijs (art. 2:201a lid 5 B.W.).
In HR 6 november 2020 (Sirowa) had de Ondernemingskamer bij de vaststelling van de waarde van de aandelen van de minderheidsaandeelhouder (uit Estland) rekening gehouden met handelingen van de grootaandeelhouder (uit Duitsland), waardoor de waarde van de aandelen gekelderd was. De OK ‘normaliseerde’ de waarde voor deze handelingen. De klacht van de grootaandeelhouder dat dit de rechter niet vrijstond werd door de Hoge Raad van de hand gewezen. Zie ook Ars Aequi de annotatie van mr. Steven M. Bartman (AA februari 2021) ‘Uitkopende aandeelhouder schiet in eigen voet‘.
Certificaten van aandelen
Bij het certificeren van aandelen worden de aandelen overgedragen aan een speciaal op te richten stichting administratiekantoor, meestal afgekort tot STAK. De STAK heeft enkel als doel het beheren van de aandelen en fungeert dus als aandeelhouder. De oorspronkelijke aandeelhouder ontvangt van de STAK in ruil daarvoor certificaten van aandelen. Het gevolg daarvan is dat de aan de aandelen verbonden rechten, namelijk het stemrecht en het winstrecht, worden gesplitst. Het stemrecht in de algemene vergadering van aandeelhouders van de B.V. wordt uitgeoefend door de aandeelhouder, namelijk het STAK. De certificaathouder heeft echter het recht op de winst (dividend). De STAK sluist de dividend die zij op de aandelen ontvangt door aan de certificaathouder. De certificaathouder heeft dus de economische eigendom in handen, maar hij is geen (mede-)eigenaar van de B.V. De eigendom over de B.V. berust enkel bij de aandeelhouders.
Flex-BV
Met de invoering van de Wet vereenvoudiging en flexibilisering van het bv-recht op 1 oktober 2012 en de daarmee gepaard gaande introductie van stemrechtloze aandelen is het belang van certificering minder groot geworden. Het kan echter nog steeds van waarde zijn. Een houder van stemrechtloze aandelen heeft namelijk altijd het nog het recht om het woord te voeren in de algemene vergadering van aandeelhouders (het vergaderrecht). Een certificaathouder heeft enkel vergaderrecht als hem dit recht in de statuten van de B.V. is toegekend. Reeds aan certificaathouders toegekende vergaderrechten kunnen bovendien in een later stadium via een statutenwijziging worden ontnomen.
Het is tot slot niet toegestaan om certificaten aan toonder van aandelen uit te geven. Indien in strijd hiermee wordt gehandeld, kunnen, zolang certificaten aan toonder uitstaan, de aan het aandeel verbonden rechten niet worden uitgeoefend (art. 2:202 B.W.).
Auteur & Last edit
[KG, 27-08-2020; laatste bewerking MdV 16-12-2021]
De aandelen van de besloten vennootschap (Afd. 2, Titel 5, Boek 2 B.W.)
Zoeken binnen de kennisbank
Lawyrup, jouw gratis kennisbank over burgerlijk (proces)recht!