Tot bewaring van rechten kan de schuldeiser die een vordering wil instellen bij de rechter ook alvast conservatoir beslag leggen op vermogensbestanddelen van de schuldenaar.

Zo voorkomt hij dat het beslagobject straks weg is, want een procedure duurt makkelijk een jaar van dagvaarding tot vonnis.

Beslagverlof

De schuldeiser moet eerst – met hulp van een advocaat – een verzoek indienen om beslag te mogen leggen. Hij moet daarin uitleggen, waarom hij vindt dat hij een vordering heeft en waarom conservatoir beslag nodig is. Als de rechter – de Voorzieningenrechter in de rechtbank – er van overtuigd is dat dit allemaal aannemelijk is, dan wordt het verlof verleend. In het verlof wordt de schuldenaar niet gekend. De behandeling vindt plaats ‘ex parte’ oftewel zonder dat de tegenpartij wordt gehoord.

De schuldeiser moet wel – normaal gesproken binnen 14 dagen – de (bodem)procedure beginnen bij de rechtbank, waarin wordt beslist over de vordering tot zekerheid waarvan het beslag is gelegd.

Uitvoering van het conservatoir beslag

De gerechtsdeurwaarder kan vervolgens het beslag leggen op de voor het specifieke beslagobject voorgeschreven wijze. Beslag kan worden gelegd op roerende en onroerende zaken van de schuldenaar, maar ook op diens bankrekening of op vorderingen die hij heeft op derden.

Executiegeschil

De schuldenaar die wordt geconfronteerd met een conservatoir beslag kan daartegen in kort geding (in een executiegeschil) opkomen. De Voorzieningenrechter hoort dan de andere kant van het verhaal.

Als de schuldenaar in het gelijk gesteld wordt, dan wordt het beslag opgeheven. De schuldeiser die beslag gelegd heeft kan dan in de schade van de beslagene veroordeeld worden, omdat het beslag dan een onrechtmatige daad is.

Onrechtmatig beslag en schadevergoeding

Ook wanneer de vordering van de schuldeiser in de bodemprocedure uiteindelijk wordt afgewezen, betekent dit dat het conservatoire beslag achteraf bezien onrechtmatig was. Ook dan kan de beslagene schadevergoeding eisen.

De beslaglegger is niet aansprakelijk voor een eventueel bovenmatig gelegd beslag.