Inleiding recht van hypotheek

In Afd. 4 van Titel 9 van Boek 3 B.W. werkt de wet het hypotheekrecht verder uit. Deze afdeling omvat 17 artikelen (art. 3:260 B.W. t/m art. 3:275 B.W.). Zie ook de hoofdpagina Rechten van pand en hypotheek voor de definitie van het hypotheekrecht en de voorrang van pandrecht boven andere rechten.

In het spraakgebruik wordt met “hypotheek” vaak gedoeld op de lening, waarvoor hypotheek verstrekt is. Hypotheek is echter het zekerheidsrecht, dat met betrekking tot een “registergoed” (meestal een onroerende zaak oftewel een huis) wordt verleend als zekerheid voor de terugbetaling van die lening. Ook op andere registergoederen, zoals een geregistreerd schip, kan echter hypotheek gevestigd worden.

Wijze van vestigen hypotheekrecht: notariële akte

Een hypotheek (oftewel onderzetting van een registergoed als zekerheid) wordt gevestigd door middel van een notariële akte (art. 3:260 lid 1 B.W.). Deze moet worden ingeschreven in de openbare registers (zie ook de pagina inschrijvingen registergoederen). Als de wet een notariële akte voorschrijft, dan wordt bedoeld een Nederlandse notaris art. 3:31 B.W.. De hypotheekhouder moet domicilie kiezen in Nederland.

Vestiging van hypotheek op zeeschip

Voor de vestiging van een hypotheek op een zeeschip gelden aanvullende regels. Zie de pagina Rechten op zeeschepen.

Hypotheekrecht voor onbetaalde koopsommen

Hypotheekrecht kan ook worden verschaft voor de onbetaalde koopsom van het verkochte goed. Wanneer tussen verkoper en koper van het onroerend goed wordt afgesproken, dat een deel van de koopsom onbetaald blijft en de verkoper tot zekerheid van die betaling hypotheekrecht verkrijgt op het onroerend goed, dan heeft die vordering voorrang boven alle andere aan de koper ontleende rechten (art. 3:261 lid 1 B.W.).

Voorwaarde is wel dat dit hypotheekrecht tegelijkertijd met de overdracht wordt ingeschreven.

Hypotheekrecht voor vordering uit overbedeling

Ook bij de verdeling van een onroerend goed – en toedeling aan één van de mede-eigenaren – kunnen de anderen tot zekerheid van de vordering van overbedeling hypotheek vestigen voor hetgeen zij als gevolg van de verdeling te vorderen hebben (of krijgen) van degeen aan wie het is toegedeeld (art. 3:261 lid 2 B.W.).

Vermelding hoogte van de met hypotheek verzekerde vordering

De akte moet een aanduiding bevatten van de vordering waarvoor de hypotheek tot zekerheid strekt, of van de feiten aan de hand waarvan die vordering zal kunnen worden bepaald.

Tevens moet het bedrag worden vermeld waarvoor de hypotheek wordt verleend of, wanneer dit bedrag nog niet vaststaat, het maximumbedrag dat uit hoofde van de hypotheek op het goed kan worden verhaald.

Wanneer de akte de titel van de vorderingen, waarvoor hypotheek wordt verstrekt, niet duidelijk vermeldt, dan leidt dit ertoe dat de akte geen executoriale titel oplevert, aldus de Hoge Raad in het arrest HR 26 juni 1992 (Rabobank Vecht & Plassengebied/Visser). Er is dus wel een hypotheek, maar omdat de titel niet uit de akte blijkt – ook al is de hoogte van de vordering wel bepaalbaar – vormt deze geen executoriale titel. De hypotheekhouder moet dan weer naar de rechter om een titel te halen. De Hoge Raad heeft deze uitspraak voldoende belangrijk geacht om die alsnog onder de golden oldies te publiceren. De conclusie van de P-G bij dit arrest grijpt zelfs terug op jurisprudentie van nog veel oudere datum: HR 22 december 1871, W. 3414, HR 1 april 1926, NJ 1926, 557 (m.nt. P. Scholten) en HR 24 januari 1935, NJ 1935, 498 (m.nt. P. Scholten).

Lees de overwegingen van HR 26 juni 1992 (Rabo Vecht & Plassengebied/Visser)

De Hoge Raad lichtte deze beslissing als volgt toe (r.o. 3.3):

“Aan de grosse van een authentieke akte komt slechts executoriale kracht toe met betrekking tot op het tijdstip van het verlijden van de akte reeds bestaande en in de akte omschreven vorderingen alsmede met betrekking tot toekomstige vorderingen die hun onmiddellijke grondslag vinden in een op het tijdstip van het verlijden van de akte reeds bestaande en in de akte omschreven rechtsverhouding.

In geval de akte wel betrekking heeft op een of meer vorderingen, die aan de in de vorige alinea bedoelde vereisten voldoen, maar niet de grootte van het verschuldigde bedrag vermeldt, is de grosse van de akte niettemin voor tenuitvoerlegging vatbaar, wanneer deze de weg aangeeft langs welke op voor de schuldenaar bindende wijze de grootte van het verschuldigd bedrag kan worden vastgesteld, behoudens de mogelijkheid van tegenbewijs door de schuldenaar.

De hiervoor onder 3.1 weergegeven inhoud van de onderhavige akte laat geen andere conclusie toe dan dat deze wel aan de laatstgenoemde eis betreffende de bepaalbaarheid van het verschuldigd bedrag voldoet, maar geen betrekking heeft op vorderingen die aan de eerdergenoemde vereisten voldoen. Het Hof heeft dus terecht geoordeeld dat de grosse van deze akte geen executoriale titel oplevert.”

Parate executie van de restschuld na verkoop van het hypothecaire onderpand?

Dit arrest kreeg nog een vervolg, toen de Rabo Hypotheekbank een restvordering op grond van een hypotheekakte wilde innen, wat de deurwaarder weigerde onder verwijzing naar Rabobank/Visser. Naar aanleiding van aan de Hoge Raad gestelde prejudiciële vragen geeft de Hoge Raad in HR 8 februari 2013 (Rabo Hypotheekbank/hypotheekgever) de deurwaarder hierin gelijk. De akte strekt – in die vorm – slechts ertoe om het onderpand te mogen uitwinnen, maar geeft geen executoriale titel om de restschuld te innen.

Lees de overwegingen van HR 8 februari 2013 (Rabo Hypotheekbank/hypotheekgever)

De Hoge Raad overweegt, na aanhalen van zijn hierboven geciteerd overweging in het arrest Rabobank/Visser, als volgt (r.o. 3.6 en 3.7):

“3.6 Het zojuist weergegeven oordeel in de zaak Rabobank/Visser heeft een algemene strekking voor (standaard)akten met een inhoud zoals hiervoor in 3.5 weergegeven. Het oordeel houdt in, voor zover thans van belang, dat de grosse van een zodanige akte – buiten de bevoegdheid die het hypotheekrecht biedt om het verbonden goed uit te winnen – geen executoriale titel oplevert voor enige vordering waarop die akte doelt, derhalve ook niet voor vorderingen die ten tijde van het verlijden van de akte reeds bestaan maar daarin niet verdergaand zijn omschreven dan in de desbetreffende akte het geval was. De beslissing was immers gebaseerd op de formulering van de akte, en niet op de aard van de vordering waarvoor de bank wilde executeren. Anders dan Rabobank c.s. bepleiten is de reikwijdte van het arrest Rabobank/Visser dus niet beperkt tot het ontzeggen van executoriale kracht aan akten voor zover daarin “absoluut” of “dubbel” toekomstige vorderingen zijn vastgelegd.

Nu de akte in het arrest Rabobank/Visser, voor zover van belang, inhoudelijk gelijkluidend is aan die in het onderhavige geschil, kan ook de laatste akte, volgens hetgeen dat arrest leert, geen executoriale titel opleveren voor de restantvorderingen waarop de prejudiciële vraag betrekking heeft.

3.7 De Hoge Raad ziet geen aanleiding om thans anders te oordelen dan in de zaak Rabobank/Visser. Daarbij wordt het volgende in aanmerking genomen.

De grosse van een notariële akte heeft, evenals een rechterlijk vonnis, executoriale kracht (art. 430 Rv). Die akte geeft de schuldeiser derhalve de bevoegdheid om zonder voorafgaande rechterlijke tussenkomst de in die akte vermelde aanspraak met dwangmiddelen ten uitvoer te leggen op het vermogen van zijn schuldenaar. Bij die dwangmiddelen gaat het in de eerste plaats om de bevoegdheden die de deurwaarder bij de tenuitvoerlegging van een executoriale titel heeft, welke bevoegdheden hij ook tegen de wil van de geëxecuteerde kan uitoefenen, indien nodig met hulp en bijstand van de sterke arm.

Gelet op het verstrekkende en ingrijpende karakter van deze bevoegdheden valt het bestaan daarvan alleen te aanvaarden indien de vordering waarvoor deze is verleend met voldoende bepaaldheid in de titel is omschreven. Daarom is in het arrest Rabobank/Visser de eis gesteld dat een notariële akte alleen dan een executoriale titel in de zin van art. 430 Rv oplevert indien deze betrekking heeft op vorderingen die op het tijdstip van het verlijden van de akte reeds bestaan en in de akte zijn omschreven, of op toekomstige vorderingen die hun onmiddellijke grondslag vinden in een op het tijdstip van het verlijden van de akte reeds bestaande en in de akte omschreven rechtsverhouding.

Het vorenstaande wordt niet anders door de omstandigheid dat de schuldenaar die de in de executoriale titel omschreven vordering betwist, een executiegeding aanhangig kan maken (art. 438 Rv).

Uit de onderhavige akte zelf blijkt niet van het bestaan van enige concrete vordering of enige concrete rechtsverhouding waaruit een vordering kan voortvloeien. De akte voldoet aldus niet aan de eis dat de te executeren vordering daarin met voldoende bepaaldheid is omschreven. De in de akte opgenomen boekenclausule brengt hierin geen verandering, nu die evenmin het bestaan van een concrete vordering in de akte vastlegt, maar het bewijs van het bestaan daarvan afhankelijk maakt van een buiten de akte gelegen bron.”

Rang bij meerdere hypotheken

In principe geldt bij het vestigen van een hypotheek de ‘prior-tempore’ regel: het oudere zakelijke recht gaat voor het jongere. In een akte waarmee een hypotheek gevestigd wordt, kan daar echter van af worden geweken (art. 3:262 lid 1 B.W.). Daarvoor is wel vereist dat de andere hypotheekhouders met die rangwisseling instemmen.

Rangwisseling hypotheek met andere zakelijke rechten

Hetzelfde is mogelijk bij andere zakelijke rechten, zoals een hypotheekrecht en een  opstalrecht enzovoort (art. 3:262 lid 2 B.W.).

Rang hypotheken zeeschepen

Voor de rangorde bij hypotheek op een zeeschip gelden aanvullende regels. Zie de pagina Rechten op zeeschepen.

Hypotheek strekt ook tot zekerheid voor 3 jaar rente

Tenzij  in de hypotheekakte anders is bepaald, strekt een hypotheek tot zekerheid van een of meer bepaalde vorderingen tevens tot zekerheid voor drie jaren rente die daarover krachtens de wet verschuldigd is (art. 3:263 lid 1 B.W.).

Wanneer de rente voor een langer tijdvak wordt meegenomen in de hypothecaire dekking, dan moet er op straffe van nietigheid een maximumbedrag in de akte vermeld worden (art. 3:263 lid 2 B.W.).

Huurbeding in hypotheekakte

Een huurbeding in een hypotheekakte kan ook tegen de huurders of pachters worden ingeroepen (art. 3:264 lid 1 B.W.).

Kantonrechter kan niet-wijzigingsbeding hypothecair onderpand doorbreken

Een niet-wijzigingsbeding van de inrichting van het verhypothekeerde kan terzijde gesteld worden door de Kantonrechter op verzoek van een huurder of pachter (art. 3:265 B.W.).

Wegnemingsrecht hypotheekgever

De hypotheekgever mag wijzigingen die na vestiging van de hypotheek zijn aangebracht wegnemen, indien hij niet verplicht was deze mede tot onderpand voor de vordering te doen strekken (art. 3:266 B.W.).

Wegnemingsrecht bij hypotheek

Wanneer de hypotheekgever zaken heeft toegevoegd na het vestigen van de hypotheek – bij voorbeeld zonnepanelen – dan hij hij die ook weer wegnemen, mits de verhypothekeerde zaak daardoor niet wordt beschadigd (art. 3:266 B.W.). Tenzij dit recht in de hypotheekakte is uitgesloten.

Dit is ook mogelijk bij te velde staande vruchten. Degene die gerechtigd is tot te velde staande vruchten of beplantingen, is bevoegd deze in te oogsten; kon dit voor de executie niet geschieden dan zijn hij en de koper verplicht zich jegens elkaar te gedragen overeenkomstig de verplichtingen die afgaande en opkomende pachters op grond van de bepalingen betreffende pacht jegens elkaar hebben.

Bevoegdheid het goed in beheer te nemen

De hypotheekhouder kan – wanneer de hypotheekgever in zijn verplichtingen jegens hem in ernstige mate te kort schiet – dat de hypotheekhouder het verhypothekeerde goed in beheer nemen (art. 3:267 lid 1 B.W.).

Een nog verder strekkende maatregel is dat de hypotheekhouder de aan de hypotheek onderworpen zaak onder zich neemt, mits dit met het oog op de executie vereist is. In dat geval gelast de Voorzieningenrechter tevens de ontruiming van de woning.

Deze bevoegdheden moeten vooraf in de hypotheekakte worden bedongen. Voor de uitvoering van beide maatregelen moet de voorzieningenrechter van de rechtbank voorafgaand machtiging verlenen.

Meewerken aan executie

Wanneer de hypotheekhouder bevoegd wordt tot executie van het verhypothekeerde, moet de hypotheekgever en eenieder die de woning gebruikt vanaf de aanzegging van de executoriale verkoop dulden, dat de executiebiljetten worden aangeplakt. Ook moet worden meegewerkt aan bezichtiging ten behoeve van de verkoop (art. 3:267a B.W.). Deze bepaling is per 1 januari 2015 in de wet opgenomen om het voor de hypotheekhouder eenvoudiger te maken de verkoop ter hand te nemen, zonder de zwaardere maatregel van beheer te hoeven toepassen. De hypotheekhouder moet anders ook het onderhoud op zich nemen en het pand verzekeren.

In de kort geding uitspraak van Rb. Noord-Holland 10 april 2018 (Westland Utrecht/NN) weigerde de Voorzieningenrechter machtiging te verlenen tot binnentreden zonder toestemming van de bewoners. De rechter wilde niet anticiperen op de nieuwe wetgeving. De vordering om de bewoners te veroordelen mee te werken aan de verkoop door op drie daarvoor aangewezen dagen toegang te verlenen en bezichtiging toe te staan werd wel toegewezen.

Lees de overwegingen van Voorzieningenrechter Rb. Noord-Holland 10 april 2018 (Westland Utrecht/NN)

De Voorzieningenrechter overwoog daarbij:

“Weliswaar kan de hypotheekhouder zich bij de bezichtigingen laten bijstaan door een deurwaarder en de sterke arm, maar naar het oordeel van de voorzieningenrechter levert artikel 3:267a BW in samenhang met artikel 12 Grondwet en artikel 2 van de Algemene Wet op het Binnentreden (Awbi) geen bevoegdheid op voor de hypotheekhouder en/of belangstellenden om de onroerende zaak zonder toestemming van de bewoner te betreden. Ook overigens is er geen wettelijke grondslag op basis waarvan de voorzieningenrechter bevoegd is een machtiging af te geven voor het binnentreden van een woning.”

Verder overweegt de Voorzieningenrechter, dat er weliswaar een wetsvoorstel in de maak was om die wettelijke basis wel te verschaffen, maar daarop wil de rechter niet anticiperen. De Voorzieningenrechter overwoog:

“Weliswaar is thans aanhangig het wetsvoorstel 34887 dat een voorstel tot wijziging van artikel 3:267a BW en het voorstel tot het opnemen van een nieuw artikel 550 Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv) inhoudt, maar dat maakt het voorgaande niet anders. Dit wetsvoorstel is ingediend omdat “in de praktijk onduidelijkheid gerezen (is) over de vraag hoe deze regeling zich verhoudt met of de Algemene wet op het binnentreden (Awbi), in het bijzonder als in de woning wordt binnengetreden zonder toestemming van de bewoner, een aanvullende machtiging van de rechter op grond van de Algemene wet op het binnentreden (Awbi) nodig is, dan wel of een machtiging op grond van de Awbi is vereist of geen van beide.” (Kamerstukken II 3384 nr. 3, Memorie van Toelichting). Aannemend dat dit voorstel ook daadwerkelijk wet wordt, staat dan buiten kijf dat de artikelen 3:267a BW in samenhang met de artikelen 444 en 550 Rv een wettelijke basis geven om de woning tegen de wil van de bewoners binnen te treden. Die wettelijke basis is er op dit moment echter niet.”

Zie ook de Memorie van Toelichting op dit wetsvoorstel, en dan met name op art. 550 Rv.. En de Algemene wet binnentreden (Awbi).

Parate executie bij verzuim

Wanneer de hypotheekgever zijn (betalings)verplichtingen niet nakomt en daardoor in verzuim raakt, is de hypotheekhouder gerechtigd zijn zekerheidsrecht uit te winnen. De hypotheekhouder moet dit wel doen volgens de wettelijke regels. De verkoop moet openbaar plaatsvinden, in aanwezigheid van een notaris (art. 3:268 lid 1 B.W.). Dit is dus een openbare veiling. De procedure hiervoor is geregeld in het Wetboek van Burgerlijke rechtsvordering (Rv.). Zie de pagina Executie door de hypotheekhouder.

Daarvoor hoeft hij niet eerst een executoriale titel te gaan halen bij de rechter. Dit is een belangrijke uitzondering op de hoofdregel, dat geen enkele executie mag plaatsvinden zonder dat er een executoriale titel is verkregen (verbod van eigenrichting). Deze bijzondere bevoegdheid van de hypotheekhouder (die ook geldt bij pandrecht) heet “het recht van parate executie”.

Onderhandse verkoop na rechterlijk verlof

Het verhypothekeerde onderpand kan ook via een onderhandse verkoop worden verkocht, maar alleen na toestemming van de Voorzieningenrechter (art. 3:268 lid 2 B.W.). Daartoe moet een verzoek worden ingediend door degeen die hier belang bij heeft. Dit kan zowel de hypotheekhouder, de hypotheekgever als – wanneer er ook een executoriaal beslag op het goed is gelegd – degene die executoriaal beslag heeft gelegd. Bij pandrecht geldt soortgelijke regeling.

Regeling executie door hypotheekhouder is dwingend recht

De hypotheekhouder kan niet bedingen dat de executie op een andere wijze plaatsvindt dan in de wet bepaald. Een dergelijk beding is nietig (art. 3:268 lid 5 B.W.). Hetzelfde geldt voor de regeling van de verdeling (art. 3:270 lid 7 B.W.).

Voorkomen executie onroerende zaak door hypotheekhouder

De executie van de onroerende zaak door de hypotheekhouder kan worden voorkomen door betaling van het verschuldigde, vermeerderd met de executiekosten (art. 3:269 B.W.). Dit is mogelijk tot op het tijdstip van de toewijzing ter veiling of van de goedkeuring door de voorzieningenrechter van de onderhandse verkoop.

Storting opbrengst executie-opbrengst onder notaris na verkoop door hypotheekhouder voor verdeling

Wanneer de verkoop heeft plaatsgevonden, moet de hypotheekhouder de executie-opbrengst bij de notaris voor wie de veiling heeft plaatsgevonden storten ter verdeling (art. 3:270 lid 1 B.W.). De notaris betaalt daaruit allereerst de executiekosten. Wat daarna resteert is de zgn. ‘netto executie-opbrengst’.

De verdeling vindt vervolgens plaats op een wijze die vergelijkbaar is met de afwikkeling volgens art. 551 Rv. die geldt voor het geval een schuldeiser de executie ter hand genomen heeft (zie de pagina Verdeling executie-opbrengst onroerende zaak).

Verdeling executie-opbrengst na verkoop door hypotheekhouder wanneer er geen andere schuldeisers zijn

Zijn er geen andere hypotheekhouders of schuldeisers die op de onroerende zaak of op de koopsom beslag gelegd hebben, dan voldoet de notaris de vordering van de hypotheekhouder uit de netto-opbrengst en betaalt het restant uit aan degeen, wiens onroerende zaak executoriaal is verkocht (art. 3:270 lid 2 B.W.).

Depot netto executie-opbrengst na verkoop door hypotheekhouder onder bewaarder

Zijn er meerdere schuldeisers, dan moet de netto-opbrengst in een depot gestort worden ter nadere verdeling (art. 3:270 lid 3 B.W.).

Uitzondering: uitkering aan eerste hypotheekhouder

In lid 3 is een uitzondering gemaakt ten gunste van de 1e hypotheekhouder, als deze de executant is. Wanneer het goed door de eerste hypotheekhouder is verkocht en deze vóór of op de betaaldag aan de notaris een verklaring heeft overgelegd van hetgeen hem van de opbrengst toekomt krachtens de door de eerste hypotheek verzekerde vordering of andere vorderingen die eveneens door hypotheek zijn verzekerd en in rang onmiddellijk bij de eerste aansluiten, met vermelding van schuldeisers wier vordering boven de zijne rang neemt, blijft de storting achterwege voor hetgeen aan de verkoper blijkens deze verklaring toekomt, en keert de notaris dit aan deze uit.

Deze verklaring moet zijn voorzien van een aantekening van de voorzieningenrechter van de rechtbank binnen welker rechtsgebied het verbonden goed zich geheel of grotendeels bevindt, inhoudende dat hij de verklaring heeft goedgekeurd, nadat hem summierlijk van de juistheid ervan is gebleken. De verklaring kan behalve door een advocaat ook door een notaris worden ingediend. Tegen de goedkeuring is geen hogere voorziening toegelaten.

De notaris kan deze uitkering opschorten tot de Voorzieningenrechter de goedkeuring verleend heeft, als hij gerede twijfel heeft over de juistheid van de verklaring van de hypotheekhouder (art. 3:270 lid 4 B.W.).

Minnelijke verdeling netto-opbrengst na executie door hypotheekhouder

Wanneer er meerdere partijen zijn die aanspraak maken op de netto executie-opbrengst, die resteert na executie van de onroerende zaak door de hypotheekhouder, dan hoeft deze niet in depot gestort te worden als zij het eens worden over de verdeling (art. 3:270 lid 5 B.W.).

Aansprakelijkheid Staat voor juiste verdeling executie-opbrengst na executie door hypotheekhouder

Net als bij de executie van een onroerende zaak door een andere schuldeiser is de Staat naast de notaris aansprakelijk voor de juiste verdeling (art. 3:270 lid 6 B.W.).

Rangregeling na executie onroerende zaak door hypotheekhouder

Na de betaling van de koopprijs zijn alle in art. 3:270 lid 5 B.W. genoemde belanghebbenden bevoegd een gerechtelijke rangregeling te verzoeken om tot verdeling van de opbrengst te komen overeenkomstig het bepaalde in Rv. (art. 3:271 lid 1 B.W.). De wet maakt hierbij een wat vaag wuivende verwijzing naar ‘het wetboek van burgerlijke rechtsvordering’, waar je niet meteen wijzer van wordt.

Hiervoor kan worden verwezen naar de wettelijke regelingen die worden behandeld op de pagina Verdeling van de executie-opbrengst onroerende zaak en de pagina Verdeling executie-opbrengst roerende zaken, waarnaar de regeling voor onroerende zaken zelf weer verwijst in art. 552 lid 4 Rv..

Hierbij kan ook – als partijen het oneens blijven – worden verwezen naar een renvooiprocedure teneinde verder te procederen over de vraag, hoe de verdeling moet luiden. In een dergelijke renvooiprocedure HR 22 februari 2022 (Lisman/Rentec) besliste de Hoge Raad, dat ook een schuldeiser, die (slechts) een verklaring voor recht heeft verkregen, dat een partij mede aansprakelijk is voor een schuld waarvoor de schuldeiser tegen een andere partij een executoriale titel heeft verkregen, een geldige executoriale titel heeft, die in een rangregeling geldend gemaakt kan worden.

Ook hier kunnen partijen alsnog zelf tot een minnelijke regeling komen (lid 2).

Rekening en verantwoording na executie

De verkoper die van de notaris betaling heeft ontvangen, is verplicht op diens verzoek aan hem wiens goed is verkocht, en aan de schuldenaar binnen één maand na de betaling rekening en verantwoording te doen (art. 3:272 lid 1 B.W.).

Ook een hypotheekhouder, een schuldeiser of een beperkt gerechtigde, die in de rangregeling is begrepen, kan binnen één maand na de sluiting daarvan gelijke rekening en verantwoording vragen, indien hij daarbij een rechtstreeks belang heeft (art. 3:272 lid 2 B.W.).

Verval van hypotheken, beslagen en beperkte rechten na levering krachtens veilingverkoop

Door de levering ingevolge een executoriale verkoop en de voldoening van de koopprijs gaan alle op het verkochte goed rustende hypotheken teniet en vervallen de ingeschreven beslagen, alsook de beperkte rechten die niet tegen de verkoper ingeroepen kunnen worden (art. 3:273 lid 1 B.W.).

De koper kan aan de Voorzieningenrechter een verklaring van dit verval van rechten verzoeken (art. 3:273 lid 2 B.W.). Deze beslissing is niet vatbaar voor beroep.

Met die verklaring kan de koper na inschrijving daarvan doorhaling van de inschrijvingen van hypotheken verlangen (art. 3:273 lid 3 B.W.).

Verklaring dat de hypotheek is vervallen

Wanneer een hypotheek is tenietgegaan, is de schuldeiser verplicht aan de rechthebbende op het bezwaarde goed op diens verzoek en op diens kosten bij authentieke akte een verklaring af te geven, dat de hypotheek is vervallen. Is de vordering waarvoor de hypotheek tot zekerheid strekte met een beperkt recht bezwaard, dan rust een overeenkomstige verplichting op de beperkt gerechtigde (art. 3:274 lid 1 B.W.).

Ook deze verklaringen kunnen in de registers worden ingeschreven. Zij machtigen dan tezamen de bewaarder tot doorhaling (lid 2).

Worden de verklaringen niet doorgehaald dan kan een verzoek tot waardeloos verklaring van de inschrijving gevraagd worden (art. 3:29 B.W.). Zie de pagina Inschrijvingen registergoederen.

Is de hypotheek door vermenging tenietgegaan, dan wordt de bewaarder tot doorhaling gemachtigd door een daartoe strekkende verklaring, afgelegd bij authentieke akte door hem aan wie het goed toebehoort, tenzij op de vordering een beperkt recht rust (art. 3:274 lid 4 B.W.).

volmacht tot het afleggen van een verklaring als bedoeld in het vorige artikel moet schriftelijk zijn verleend (art. 3:275 B.W.).

Hypotheekrecht en faillissement

Tijdens faillissement neemt de hypotheekhouder net als de pandhouder een aparte positie in, waarin hij de verpande zaken buiten de boedel om kan uitwinnen. Zie ook in het onderdeel Faillissementswet de pagina Separatisten en de pagina Verificatie.

Auteur & Last edit

[MdV, 6-08-2018; laatste bewerking 28-03-2022]