Aansprakelijkheidsrecht

De term aansprakelijkheidsrecht maakt deel uit van het verbintenissenrecht. De term is voorbehouden voor aansprakelijkheid van personen of bedrijven (of overheden) buiten een contractuele verhouding.

Natuurlijk leidt een contractuele verhouding óók tot aansprakelijkheid voor de verplichtingen (juridisch noemen we die verbintenissen) die daarbij worden aangegaan. Het centrale leerstuk in het aansprakelijkheidsrecht is de zgn. ‘onrechtmatige daad’.

Onrechtmatige daad

Een onrechtmatige daad is een handelen of nalaten, waardoor iemand anders – tot wie de ‘dader’ niet in een contractuele relatie staat – schade ondervindt, terwijl dat handelen of nalaten niet gerechtvaardigd wordt door bij voorbeeld een noodsituatie.

Naast het vereiste van oorzaak en schade eist de wet ook toerekenbaarheid oftewel schuld aan het onrechtmatig handelen.

Een bijzonder geval is de onrechtmatige overheidsdaad: rechtmatig handelen van de overheid kan in bepaalde situaties onrechtmatig zijn als de schade niet vergoed wordt.

Het aansprakelijkheidsrecht beslaat een breed spectrum

In de maatschappelijke ontwikkeling is het aansprakelijkheidsrecht in de afgelopen eeuw enorm gegroeid. Waar vroeger voorop stond, dat ieder zijn eigen schade maar zelf moest dragen, geldt nu het principe ‘pech moet weg’. Voor iedere schade die geleden wordt, wordt een aansprakelijke gezocht die de schade moet vergoeden.

Het aansprakelijkheidsrecht omvat letselschade, zaakschade zoals bij een aanrijding, maar ook schadeclaims in het ondernemingsrecht zoals de bestuurdersaansprakelijkheid.

Hoogte van de schadevergoeding: de menselijke maat

Gelukkig is het Nederlandse aansprakelijkheidsrecht echter niet zo extreem als het Amerikaanse recht, waar enorme schadevergoedingen worden toegekend. In Nederland geldt toch meer de menselijke maat: alleen daadwerkelijk geleden schade kan vergoed worden.

[MdV, 6-04-2023]

(Ken je recht: Alle categorieën rechtsgebieden)