Pagina inhoud

    Bijzondere overeenkomsten (Boek 7 B.W.)

    Inleiding benoemde overeenkomsten

    De wetgever heeft een aantal (te weten 21) specifieke, veel voorkomende overeenkomsten nader uitgewerkt, binnen het algemene kader van het overeenkomstenrecht (Titel 5 Boek 6 B.W.), dat op haar beurt weer onderdeel is van het verbintenissenrecht (Boek 6 B.W.). Deze specifieke overeenkomsten worden de “benoemde overeenkomsten”. Alle overeenkomsten die daar buiten vallen heten dan logischerwijs “onbenoemde overeenkomsten”, hoewel die aanduiding in de praktijk minder van belang is. De benoemde overeenkomsten zijn geregeld in Boek 7 B.W.. De nummering is niet geheel aansluitend. Het gaat om:

    Koop en ruil (Titel 1)
    Overeenkomsten digitale inhoud en digitale diensten (Titel 1aa)
    Timesharing en langlopende vakantieproducten (Titel 1A)
    Financiëlezekerheidsovereenkomsten (Titel 2)
    Consumentenkrediet (Titel 2A)
    Goederenkrediet (Titel 2B)
    Geldlening (Titel 2C)
    Pandbelening (Titel 2D)
    Schenking (Titel 3)
    Huur (Titel 4)
    Pacht (Titel 5)
    Opdracht (Titel 7)
    Pakketreisovereenkomst en reisarrangement (Titel 7A)
    Betalingstransactie (Titel 7B)
    Bewaarneming (Titel 9)
    Arbeidsovereenkomst (Titel 10)
    Aannemingsovereenkomst (Titel 12)
    Borgtocht (Titel 14)
    Vaststellingsovereenkomst (Titel 15)
    Franchise(Titel 16)
    Verzekering (Titel 17)
    Lijfrente (Titel 18)

    De benoemde overeenkomsten worden door de wetgever successievelijk aangepast in het kader van modernisering van oude wetgeving (o.a. het gefaseerd afschaffen van Boek 7A B.W.) en in het kader van het streven naar uniformering van wetgeving binnen de EU. Vaak speelt daarbij ook de consumentenbescherming een rol. Een goed voorbeeld van dit laatste is de regeling van het consumentenkrediet (Titel 2A).

    In Boek 7A B.W. is de restantenverzameling, die nog niet is overgezet in Boek 7 B.W.. Dit betreft:

    Maatschap (Titel 9, Boek 7A), waarmee nauw zijn verbonden de VOF en de CV (Wetboek van Koophandel)
    Bruikleen (Titel 13, Boek 7A)
    Altijddurende rente (Titel 15, Boek 7A))
    Kansovereenkomsten (Titel 16, Boek 7A)

    De benoemde overeenkomsten in Boek 7 B.W. worden behandeld in de subpagina’s van deze inleidende hoofdpagina. In het menu aan de rechterzijde wordt met een link verwezen naar die pagina’s. Maar je kunt per type overeenkomst ook klikken op de link hierboven.

    Lex specialis derogat lex generali

    Deze specifieke regelingen vormen een verbijzondering van de algemene regels van het verbintenissenrecht en het overeenkomstenrecht. Hier geldt de regel, dat de bijzondere regeling voorgaat op de algemene. Bij de benoemde contracten moeten de bijzondere regelingen dus steeds worden bezien binnen het algemene kader van het verbintenissenrecht en het overeenkomstenrecht, dat onverkort van toepassing blijft voor zover de bijzondere regeling daar niet van afwijkt.

    Regelend recht versus dwingend recht

    Veel bepalingen in het Burgerlijk Wetboek zijn van zgn. “regelend recht”: ze voorzien in een regeling van de juridische verhouding tussen de contractspartijen bij een overeenkomst, voor het geval partijen zelf op dat punt niets hebben afgesproken. Het staat partijen echter vrij om van die bepalingen af te wijken.

    Sommige bepalingen – met name bepalingen die bedoeld zijn om de zwakkere contractspartij, zoals de consument, de huurder of de werknemer, te beschermen – heeft de wetgever van dwingend recht verklaard. Partijen mogen en kunnen daar niet van afwijken. Ook al zouden ze anders hebben afgesproken, dan nog geldt de dwingendrechtelijke regel. De partij afspraak is dan nietig.

    Grensgevallen: welke regeling geldt?

    Soms heeft een overeenkomst kenmerken van meerdere verschillende benoemde contracten. In dat geval zal door uitleg bepaald moeten worden, welke regeling prevaleert. Dat wordt samenloop genoemd.

    Welke overeenkomsten zijn apart geregeld?

    De benoemde overeenkomsten omvatten de aloude overeenkomsten, zoals de koopovereenkomst, aanneming van werk, opdracht, de huurovereenkomst en de arbeidsovereenkomst. Daarnaast zijn er enkele specifieke soorten overeenkomsten opgenomen met een moderner karakter, vooral vanuit de wens van de wetgever om de consument beter te beschermen. Voorbeelden daarvan zijn de reisovereenkomst, de consumentenkredietovereenkomst en de medische behandelingsovereenkomst.

    De benoemde overeenkomsten zijn geregeld in Boek 7 en Boek 7A van het Burgerlijk wetboek. Boek 7A bevat de oude regelingen, die bij de modernisering van het Burgerlijk Wetboek successievelijk worden opgenomen in Boek 7. Zo is de regeling van de huurovereenkomst in Titel 7, Boek 7A vervallen en staat deze nu in Boek 7. Ook de arbeidsovereenkomst is verhuisd naar Boek 7. En per 1 januari 2017 ook de koop op afbetaling en de huurkoop (nu: “goederenkrediet”). Vandaar dat Boek 7A er uitziet als een gatenkaas, met veel onderdelen die ontbreken of zijn vervallen. zie nader de pagina Bijzondere overeenkomsten (Boek 7A B.W.).

    Sommige regelingen van benoemde overeenkomsten zijn heel uitvoerig, andere – zoals de maatschapsovereenkomst – zijn slechts summier geregeld.

    Auteur & Last edit

    [MdV, 09-09-2016; laatste bewerking 23-07-2023]

    Pagina inhoud

      Bijzondere overeenkomsten (Boek 7 B.W.)

      Inleiding benoemde overeenkomsten

      De wetgever heeft een aantal (te weten 21) specifieke, veel voorkomende overeenkomsten nader uitgewerkt, binnen het algemene kader van het overeenkomstenrecht (Titel 5 Boek 6 B.W.), dat op haar beurt weer onderdeel is van het verbintenissenrecht (Boek 6 B.W.). Deze specifieke overeenkomsten worden de “benoemde overeenkomsten”. Alle overeenkomsten die daar buiten vallen heten dan logischerwijs “onbenoemde overeenkomsten”, hoewel die aanduiding in de praktijk minder van belang is. De benoemde overeenkomsten zijn geregeld in Boek 7 B.W.. De nummering is niet geheel aansluitend. Het gaat om:

      Koop en ruil (Titel 1)
      Overeenkomsten digitale inhoud en digitale diensten (Titel 1aa)
      Timesharing en langlopende vakantieproducten (Titel 1A)
      Financiëlezekerheidsovereenkomsten (Titel 2)
      Consumentenkrediet (Titel 2A)
      Goederenkrediet (Titel 2B)
      Geldlening (Titel 2C)
      Pandbelening (Titel 2D)
      Schenking (Titel 3)
      Huur (Titel 4)
      Pacht (Titel 5)
      Opdracht (Titel 7)
      Pakketreisovereenkomst en reisarrangement (Titel 7A)
      Betalingstransactie (Titel 7B)
      Bewaarneming (Titel 9)
      Arbeidsovereenkomst (Titel 10)
      Aannemingsovereenkomst (Titel 12)
      Borgtocht (Titel 14)
      Vaststellingsovereenkomst (Titel 15)
      Franchise(Titel 16)
      Verzekering (Titel 17)
      Lijfrente (Titel 18)

      De benoemde overeenkomsten worden door de wetgever successievelijk aangepast in het kader van modernisering van oude wetgeving (o.a. het gefaseerd afschaffen van Boek 7A B.W.) en in het kader van het streven naar uniformering van wetgeving binnen de EU. Vaak speelt daarbij ook de consumentenbescherming een rol. Een goed voorbeeld van dit laatste is de regeling van het consumentenkrediet (Titel 2A).

      In Boek 7A B.W. is de restantenverzameling, die nog niet is overgezet in Boek 7 B.W.. Dit betreft:

      Maatschap (Titel 9, Boek 7A), waarmee nauw zijn verbonden de VOF en de CV (Wetboek van Koophandel)
      Bruikleen (Titel 13, Boek 7A)
      Altijddurende rente (Titel 15, Boek 7A))
      Kansovereenkomsten (Titel 16, Boek 7A)

      De benoemde overeenkomsten in Boek 7 B.W. worden behandeld in de subpagina’s van deze inleidende hoofdpagina. In het menu aan de rechterzijde wordt met een link verwezen naar die pagina’s. Maar je kunt per type overeenkomst ook klikken op de link hierboven.

      Lex specialis derogat lex generali

      Deze specifieke regelingen vormen een verbijzondering van de algemene regels van het verbintenissenrecht en het overeenkomstenrecht. Hier geldt de regel, dat de bijzondere regeling voorgaat op de algemene. Bij de benoemde contracten moeten de bijzondere regelingen dus steeds worden bezien binnen het algemene kader van het verbintenissenrecht en het overeenkomstenrecht, dat onverkort van toepassing blijft voor zover de bijzondere regeling daar niet van afwijkt.

      Regelend recht versus dwingend recht

      Veel bepalingen in het Burgerlijk Wetboek zijn van zgn. “regelend recht”: ze voorzien in een regeling van de juridische verhouding tussen de contractspartijen bij een overeenkomst, voor het geval partijen zelf op dat punt niets hebben afgesproken. Het staat partijen echter vrij om van die bepalingen af te wijken.

      Sommige bepalingen – met name bepalingen die bedoeld zijn om de zwakkere contractspartij, zoals de consument, de huurder of de werknemer, te beschermen – heeft de wetgever van dwingend recht verklaard. Partijen mogen en kunnen daar niet van afwijken. Ook al zouden ze anders hebben afgesproken, dan nog geldt de dwingendrechtelijke regel. De partij afspraak is dan nietig.

      Grensgevallen: welke regeling geldt?

      Soms heeft een overeenkomst kenmerken van meerdere verschillende benoemde contracten. In dat geval zal door uitleg bepaald moeten worden, welke regeling prevaleert. Dat wordt samenloop genoemd.

      Welke overeenkomsten zijn apart geregeld?

      De benoemde overeenkomsten omvatten de aloude overeenkomsten, zoals de koopovereenkomst, aanneming van werk, opdracht, de huurovereenkomst en de arbeidsovereenkomst. Daarnaast zijn er enkele specifieke soorten overeenkomsten opgenomen met een moderner karakter, vooral vanuit de wens van de wetgever om de consument beter te beschermen. Voorbeelden daarvan zijn de reisovereenkomst, de consumentenkredietovereenkomst en de medische behandelingsovereenkomst.

      De benoemde overeenkomsten zijn geregeld in Boek 7 en Boek 7A van het Burgerlijk wetboek. Boek 7A bevat de oude regelingen, die bij de modernisering van het Burgerlijk Wetboek successievelijk worden opgenomen in Boek 7. Zo is de regeling van de huurovereenkomst in Titel 7, Boek 7A vervallen en staat deze nu in Boek 7. Ook de arbeidsovereenkomst is verhuisd naar Boek 7. En per 1 januari 2017 ook de koop op afbetaling en de huurkoop (nu: “goederenkrediet”). Vandaar dat Boek 7A er uitziet als een gatenkaas, met veel onderdelen die ontbreken of zijn vervallen. zie nader de pagina Bijzondere overeenkomsten (Boek 7A B.W.).

      Sommige regelingen van benoemde overeenkomsten zijn heel uitvoerig, andere – zoals de maatschapsovereenkomst – zijn slechts summier geregeld.

      Auteur & Last edit

      [MdV, 09-09-2016; laatste bewerking 23-07-2023]

      Bijzondere overeenkomsten (Boek 7 B.W.)

      Zoeken binnen de kennisbank

      Lawyrup, jouw gratis kennisbank over burgerlijk (proces)recht!